Mensen maken grenzen
De UvA verloor één van zijn wereldwijd meest geachte hoogleraren. Het kabinet gedacht professor Joep Lange in de openingsrede voor het academisch jaar door staatssecretaris Sander Dekker. “Joep Lange en zijn collega’s bewezen waar de kracht van wetenschap op zijn sterkst is.”
Het blijkt nog geen aanleiding tot een stevige, afkeurende opstelling ten opzichte van Rusland en de HO-instellingen daar. Zo’n opstelling zou ook wel erg pijnlijk zijn, nadat tijdens het Nederland-Rusland jaar in 2013 de banden juist extra intensief waren aangehaald. Evgeny Ugrinovich , de hoogste ‘kennisambtenaar’ in Moskou zei daarover tegen ScienceGuide: “Vergeet niet, Rusland is uw buurland. We zijn de eerste buur van de Europese Unie. We zijn helemaal niet ver weg! Kom naar ons toe, er is veel interessants te zien en te beleven.”
Bericht uit Tomsk
De Delftse hoogleraar vond dat wat er te beleven was geweest, hem niet langer aanstond en maakte zijn ondubbelzinnig gebaar. De officiële beleidslijn – ook na de MH17, de invallen in Oekraïne en de economische sancties – is er één van behoedzaamheid en het niet laten verkommeren of polariseren van de verbindingen. Wat Angela Merkel namens de andere wereldleiders met Poetin poogde, pogen de HO-instellingen in ons land ook. In gesprek blijven, propagandaverhalen relativeren, bruggen bouwen zolang het zin heeft.
Zelfs bij de UvA blijkt men vooral onder de radar te willen blijven. De woordvoerder laat desgevraagd weten dat er in Amsterdam nog geen discussie gevoerd wordt over het al dan niet herzien van het beleid met betrekking tot Rusland. Ook de Nuffic heeft haar Neso-kantoor in Moskou niet op een laag pitje gezet, vooralsnog.
Dat in gesprek blijven kan ook voor Russen een uitlaatklep vormen, om eigen nuances te blijven laten klinken. Zo vertelde UM-voorzitter Martin Paul in Observant, dat zijn collega van de samenwerkingspartner in het Siberische Tomsk de dag na het neerstorten van de MH17 zich bij hem meldde met zijn medeleven. “Dat plaatste alles weer in een ander perspectief.” Een Russische promovendus internationaal recht van zijn universiteit wijst daar ook op:. Hij noemt het land van Poetin van vandaag “autoritair met totalitaire trekken, waar de bevolking wordt gehersenspoeld. Isoleer je Rusland dan speel je hem in de kaart.”
Nederland is echt anders
Paul meldt dat men met de VSNU en Buitenlandse Zaken nauw overleg voert. De lijn tot op heden is dat men de contacten via de wetenschap ongemoeid wil laten. Hij voelt daar zelf ook voor, want “je moet niet alles kapot maken en je kunt ook niet een hele bevolking verantwoordelijk maken voor het regeringsbeleid.”
Evgeny Ugrinovich hoopte vorig jaar al dat door contact men elkaar niet zo vervreemden en verketteren. Maar dat was toen al niet eenvoudig, mekte hij. De verschillen tussen Nederland en Rusland noemde hij groot, in vele opzichten. Zo was hij toch wel tamelijk onthutst over de aard van de protesten tegen het bezoek van president Poetin bij de feestelijkheden rond de viering van 300 jaar betrekkingen.
“Ik merk dat wij bij zulke dingen echt een behoudende cultuur kennen. Daar voelen wij ons goed bij, Nederland is hier echt anders in dan wij.” Maar juist die verschillen zouden bij kennistransfer vruchtbaar en uitdagend gemaakt kunnen worden. “De Aarde behoort aan ons allemaal. Het zijn mensen die de grenzen maken die het leven lastig maken.” De bewoners van Marioepol en de Krim kunnen daarover meepraten.
