Een Vlaamse kaasschaaf

Nieuws | de redactie
21 oktober 2014 | Vlaanderen voert collegegeld in in het HO. Het ‘linkse’ Wallonië kende dat al en met €890 is het “nog steeds veel goedkoper dan een studie in Nederland,” noteert rector Luc Soete (UM). De Vlaamse beleidsdenker is niettemin geërgerd, want de manier waarop noemt hij spottend “de Vlaamse kennisparadox.”

In ‘de Morgen’ zet AWTI-lid Luc Soete uiteen wat er mis is – en wat niet – aan het voornemen van minister Hilde Crevits in de nieuwe Vlaamse regering van centrum-rechts. Hij wijst ook op Nederland: “De langetermijngroei-impact van deze besparingen speelt geen enkele beleidsrol meer. Dit is een gebruikelijke manier waarop ministers van Financiën en/of Begroting zich positioneren wanneer tekorten moeten worden omgebogen en fundamentele beleidsdiscussies vermeden kunnen worden.”

Net als Rutte-I?

“Het was bijvoorbeeld ook het geval in Nederland ten tijde van het vorige kabinet, toen 500 miljoen euro op het onderzoeksbudget werd bezuinigd terwijl er een totaal nieuw beleid werd opgezet. Nochtans is het juist voor landen met een hoge overheidsschuld essentieel over te gaan tot een ‘smart fiscal consolidation’-beleid zoals door de ex-Eurocommissaris Olli Rehn in zijn laatste maanden bepleit werd.”

U leest zijn betoog, dat ook relevant is voor het debat in Nederland en de HO-Tour van minister Bussemaker over HO, SF en investeringen van overheden en burgers in hun onderwijs, hieronder. 

“Een Microsoft Surface Pro 2-tablet, een Yamaha CPX 900-elektrische gitaar en vanaf volgend jaar een jaar studie aan een van onze Vlaamse universiteiten. Met 890 euro inschrijvingsgeld wordt studeren aan Vlaamse universiteiten volgend jaar fors duurder. Iets duurder dan een studie aan een Franstalige universiteit, maar nog steeds veel goedkoper dan een studie in Nederland. Het inschrijvingsgeld zoals nu door minister Hilde Crevits vastgelegd blijft dus relatief laag.

Wat echter stoort en zowel de toekomstige studenten als universitaire bestuurders irriteert, is dat deze toename niet ten goede komt aan de studie zelf, maar louter dient ter compensatie voor de mindering op de toelage die de minister aan de universiteiten toekent. De toekomstige student krijgt straks gewoon minder waar voor zijn geld.

Het duurder maken van het verwerven van kennis is niet de manier om de jeugd goed voor te bereiden op hun toekomstige uitdagingen. Het steekt schril af met het beleid van prioritering van het belang van kennis en innovatie in het Vlaamse beleid zoals het de afgelopen decennia werd gevoerd.

Het is een illustratie van wat men de Vlaamse kennisparadox zou kunnen noemen. Naarmate Vlaanderen meer bevoegdheden claimt en bij elke nieuwe staatshervorming ook krijgt, beginnen andere beleidsonderwerpen aan belang te winnen en worden hierover posities ingenomen waarmee partijen zich ook kunnen onderscheiden. En zo verdwijnt de prioritering van kennis als sneeuw voor de zon uit het Vlaamse politieke landschap. Alsof die vroegere technocratische prioritering die Vlaanderen gebracht heeft waar het nu staat, vooral te danken was aan de beperkte bevoegdheid die de Vlaamse overheid toen had.

Nu wordt de dominante macro-economische beleidsvisie, zoals gebruikelijk in vele nationale begrotingsdiscussies, ook in Vlaanderen gebaseerd op de gebruikelijke kaasschaafmethode: ook de toekomstige student moet haar/zijn ‘inspanning’ leveren om het Vlaams begrotingstekort terug te brengen.

Kortom, zoals in het geval van de andere landen met begrotingstekorten lijkt nu ook het Vlaamse beleid te verworden tot vooral een boekhoudkundig beleid dat geen langetermijnprioriteiten meer durft stellen en waarbij ook geen onderscheid meer gemaakt wordt tussen consumptie- en investeringsuitgaven. Een miljoen euro besparing is een miljoen euro minder overheidstekort. De langetermijngroei-impact van deze besparingen speelt geen enkele beleidsrol meer. Dit is een gebruikelijke manier waarop ministers van Financiën en/of Begroting zich positioneren wanneer tekorten moeten worden omgebogen en fundamentele beleidsdiscussies vermeden kunnen worden.

Het was bijvoorbeeld ook het geval in Nederland ten tijde van het vorige kabinet, toen 500 miljoen euro op het onderzoeksbudget werd bezuinigd terwijl er een totaal nieuw beleid werd opgezet. Nochtans is het juist voor landen met een hoge overheidsschuld essentieel over te gaan tot een ‘smart fiscal consolidation’-beleid zoals door de ex-Eurocommissaris Olli Rehn in zijn laatste maanden bepleit werd.

Een verhoging van het inschrijvingsgeld zou wel degelijk een langetermijnbijdrage hebben kunnen leveren aan de Vlaamse doelstelling in 2020 te willen behoren tot de top-5 van kennisregio’s. Maar dan had de discussie rond het bijna gratis hoger onderwijs in Vlaanderen onderdeel moeten zijn van een veel bredere discussie rond toegang en studiebeurzen, en juist niet als onderdeel van een bezuinigingsoperatie. Hogere collegegelden moeten altijd onderdeel zijn van een kwaliteitsimpuls, dat zijn wij als universitaire bestuurders onze studenten verplicht.”

 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK