HBO stapt niet in
De besparing van €200 miljoen die het kabinet heeft ingeboekt op de openbaarvervoerkaart voor studenten, is zeer riskant en kan leiden tot een veelvoud aan extra kosten voor de universiteiten en hogescholen, zo vreest het bestuurslid van de Vereniging Hogescholen. Als studenten voortaan buiten de spits moeten rijden en scholen daardoor gedwongen zijn later te beginnen, gaat dat het onderwijs veel geld kosten, laat Wim Boomkamp weten aan Tubantia.
Al eerder verzette Thom de Graaf als voorzitter van de Vereniging Hogescholen zich tegen deze bezuiniging. Hij sprak tijdens de hoorzitting over het leenstelsel in de Tweede Kamer over “een loze poging van de minister om de kosten van de OV-kaart te verlagen.”
Juist nu al efficiënt
Saxion-bestuursvoorzitter Wim Boomkamp hekelt deze bezuiniging, in het bijzonder omdat Saxion de afgelopen jaren juist met zo doeltreffend mogelijk colleges is gaan geven. “Het hoger en universitair onderwijs heeft er de afgelopen jaren juist alles aan gedaan om zo efficiënt mogelijk met personeel en gebouwen om te gaan. Dat hebben we vooral kunnen bereiken door eerder te beginnen en langer door te gaan, waardoor we onze onderwijsruimten beter benutten.”
?De lessen bij Saxion beginnen om half negen in de ochtend en zijn hogeschool heeft daardoor het meest efficiënte ruimtegebruik van allen in het HBO. “We hebben de minste vierkante meters per student, zo’n 4,5. Bij anderen is dat 5,5 of 6.”
Zijn Rotterdamse collega Bormans denkt er net zo over. “We zitten in een tijd dat er meer contacturen moeten komen. Dan is het toch een beetje tegenstrijdig dat je dan op datzelfde moment zegt van: de school moet dicht in de ochtend, tot een uur of tien half elf.”
“Daar komt nog eens bij als je kijkt naar de bezetting van onze gebouwen, dan is die vooral groot in een tijdsinterval van half elf tot drie uur, half vier in de middag. We zijn dus zelf nu ook bezig met een ‘beter-benutten-strategie’, om juist vroeg in de ochtend en aan het eind van de middag lessen te programmeren. Ik krijg het niet gerijmd dat je dan zegt: gooi die school in de ochtend maar dicht om studenten uit de spits te weren.”
Niet medeverantwoordelijk
Daarom gaat Boomkamp ook niet in de onlangs ingestelde taskforce Beter Benutten zitten, omdat hij niet mede verantwoordelijk wil zijn voor de dreigende meerkosten voor het hoger onderwijs. “Daar zitten wij als onderwijs niet in, omdat we dan medeverantwoordelijk worden voor een ontwikkeling die wij slecht vinden. Een relatief kleine bezuiniging op het openbaar vervoer leidt naar onze inschatting tot veel hogere kosten voor het rijk in het onderwijs.”
“Ik vind dat er veel te weinig is gekeken naar andere besparingsmogelijkheden. Waarom wordt de ov-studentenkaart bijvoorbeeld niet beperkt voor het verkeer tussen woning en school en woning en stageplek? Dat kun je bijvoorbeeld regelen door er trajectkaarten van te maken. Ik zeg niet dat dit dé enige oplossing is, maar door er een dalurenkaart van te maken gaat het ten koste van het onderwijs.”
Ontlasten van het OV
Intussen gaan de betrokken departekenten door alsof er niets aan de hand is. ‘Slim studeren, Slim reizen’, onder die noemer organiseerde bijvoorbeeld het ministerie van Infrastructuur en Mileu een bijeenkomst in Zoetermeer over de mogelijkheden om de “gebouwbenutting in het onderwijs” te verbeteren, om zo te helpen bij “het ontlasten van de OV-spits.” Jeanette Baljeu de nieuwe voorzitter van de ‘Taskforce Beter Benutten Onderwijs en Vervoer’, introduceerde daar haar aanpak en doelstelling.
In de workshop over het Beter Benutten Decentraal Spoor programma van het ministerie van IenM stipte Bas Hilckmann, projectleider Slim Roosteren, aan dat het niet zo is dat vanwege een mobiliteitsprobleem het hele onderwijs anders wordt ingericht. Slim Roosteren is slechts één van de programmapunten. Hierbij kan gedacht worden aan meer lesweken per jaar, digitaal lesgeven, lessen in de avond en gebruikmaken van elkaars faciliteiten.
Geen dubbel werk
Jeanette Baljeu meldde dat zij had gemerkt dat “het streven om studenten uit de (OV-)spits te krijgen nogal wat commotie veroorzaakt en media-aandacht heeft gekregen. Het is uiteraard niet de bedoeling om alle studenten uit de spits te halen, maar alleen daar waar het ook iets oplevert voor het OV en als het noodzakelijk is.”
Baljeu meldt dat het ministerie van IenM al bezig is met verschillende regionale opdrachten voor zulk ‘beter benutten’. “Het Ministerie van IenM heeft met Beter Benutten al een begin gemaakt met BBDS-opdrachten in een paar regio’s. Het is de bedoeling om nu landelijk, maar wel per regio te gaan kijken waar zich problemen voordoen. Om vervolgens te kijken hoe een oplossing kan worden gevonden voor de betreffende doelgroep. Het is daarbij niet de bedoeling om dingen dubbel te doen. Daarom sluit de Taskforce zoveel als mogelijk aan bij bestaande samenwerkingsverbanden.”
OCW wil flink bezuinigen
Op de vraag waarom studenten hier zo belangrijk zijn zei Baljeu, dat dit komt omdat geld van het onderwijs naar de OV-studentenkaart gaat. “Een groot deel van de onderwijsbegroting gaat naar de OV-studentenkaart. Er wordt naar gestreefd om de komende jaren flink te besparen op de reisvoorziening, zodat dit bedrag dan weer ten goede kan komen aan de kwaliteit van het onderwijs.”
Daarom wil de taskforce iedereen er bij betrekken. Bij de onderwijsinstellingen is er welwillendheid en is inspiratie te halen. “De Taskforce wil dus onderzoeken waar een win/win-situatie te bereiken is voor OV-bedrijven, onderwijsinstellingen en studenten. Het zal een gezamenlijke zoektocht zijn. Dat kan alleen als er een duidelijke analyse is van de problematiek in de regio’s. Dit zal gezamenlijk met de OV-bedrijven moeten worden aangepakt. Vervolgens kunnen de onderwijsinstellingen erbij worden betrokken om te zoeken naar oplossingen. Daarbij komt de discussie over de contacturennorm, de visie van docenten/studenten, middelen en instrumenten. Bij de onderwijsinstellingen is er welwillendheid en daar is de inspiratie te halen.”
Ideeën niet van CvB’s
Baljeu geeft aan er wel te voor gaan staan om de doelen te halen. Dat betekent dat zij op een aantal deuren zal kloppen, bij voorkeur gebruikmakend van de al aanwezige goede voorbeelden. “Wel zijn er een aantal zorgpunten waaronder het stimuleren van onderwijsinstellingen maar ook de motivatiebelemmeringen van docenten en studenten.”
Tot slot geeft Blajeu aan dat “tot nu toe de colleges van bestuur de gesprekspartners zijn van, maar de ideeën komen vaak van de mensen die zelf ervaren waar het verschil kan worden gemaakt.” Het wordt een flinke opgave om de doelen te bereiken, maar Baljeu denkt dat “het ook heel leuk zal zijn om de mogelijkheden met elkaar te verkennen. Zij zal alle regio’s langsgaan om de knelpunten te inventariseren en te vernemen over de reeds behaalde successen.”
