Martin Paul gasthoofdredacteur
Martin Paul kwam via San Diego, Harvard en Berlijn naar Maastricht. Hij is de eerste Duitse collegevoorzitter en geniet – soms monkelend, soms verbaasd – van het Nederlandse HO. “Een beslissing is hier niet het slot van een discussie. Eerder het begin van allerlei debatten.”
Martin Paul lacht als hij vertelt over een les die hij echt heeft moeten leren: ‘bijpraten’. “In een vergadering ging ik er altijd vanuit dat je met elkaar to the point alles doorneemt, zodat iedereen weet wat hem te doen staat en ook volop input kan hebben. Tot slot kun je dan wat informeler nog een rondvraagrondje doen voor suggesties en aandachtspunten voor volgende meetings. Maar in Nederland gaat dat anders. Je begint met koffie en men gaat dan met elkaar bijpraten. Komt er van alles op tafel, ook buiten de agenda en als voorzitter weet je dus eigenlijk niet wat je moet doen. Moet ik zelf punten gaan noemen? Moet ik dingen concluderen of juist afkappen? Dat heb ik moeten leren, dat bijpraten. Nu ben ik het gewend en zie ook de charme er van in.”
Afspraken maken en beslissingen nemen, dat gaat bij Nederlanders ook een beetje anders. “Dat gaat hier soms heel informeel, mondeling. Dan zegt iemand tegen me ‘met je voorganger hebben we afgesproken, dat ik…’ en dan blijkt dat nergens gedocumenteerd te zijn. Die afspraak is dan wel gemaakt en men werkt er ook goed mee, maar ik merk dan dat ik daar een beetje Duits in blijf. Als er zo’n afspraak is, dan wil ik die toch wel graag even netjes vastgelegd zien…..”
Uithangbord?
Sowieso is die informele kant zowel plezierig als bewerkelijk. Processen van besluitvorming hebben hun eigen dynamiek in Nederland, zegt Paul. “Een beslissing is hier niet de afronding, het vorm niet het slot van de discussie. Vaak lijkt het eerder het begin! De beslissing is als een uitnodiging tot allerlei vervolgdebatten. Dat is iets waar je als Duits bestuurder wel aan moet wennen. Het is een spel dat je moet leren. Nu ken ik dit en is het zelfs leuk om dat dan zo te spelen. Ook dat hoort bij dat polderen.”
Het collegevoorzitter zijn is ook een eigen, echt Nederlandse functie. Die rol is anders dan elders, zo stelt Paul vast. “In Duitsland kijken ze je met grote ogen aan: de universiteit heeft zowel een president als een rector? Hoe kan dat goed gaan? Die moeten toch hetzelfde doen? In Amerika is de president van de universiteit weer een heel andere figuur, veel meer een uithangbord. Die moet bij de fondsenwerving en de netwerken punten scoren.”
Zelf vindt hij het Nederlandse bestuur eigenlijk heel aantrekkelijk. “De nadruk ligt op collegiaal werken, met het bestuur als één club die het samen waarmaakt. We kijken dan vooral naar wie welke rol binnen dat bestuur het beste kan vervullen en maken daar collegiale afspraken over. Ik houd niet zo van die stereotype rolverdelingen in een bestuur. In collegialiteit kun je veel beter taken verdelen op basis van de kennis en kunde, de affiniteit met vraagstukken.”
De ScienceGuide Nieuwsbrief van woensdag 29 oktober is samen met Martin Paul samengesteld. Daarin leest u onder meer een vraaggesprek met de leidende Duitse historicus op het gebeid van ‘Vergangenheitsbewältigung’ en trekt Martin Paul lessen uit de 25 jaar sinds de Val van de Muur voor het Duitse én het Nederlandse hoger onderwijs.
