Mauerspecht met zere duim
Dat zat zo. In de dagen daarvoor was het kabinet-Lubbers-III aangetreden en de nieuwe O&W-minister, Jo Ritzen, moest een snelle begrotingswijziging opstellen na het regeerakkoord. En mijn werk was onder meer voor de bewindslieden de eindredactie van de begrotingstoelichtingen te verzorgen. Ik had dus sinds 24 uur een spoedklus, voor 1 december moest het klaar zijn.
Het CDA-bureau was ook toen al de beroerdste niet en liet mij even tijd om ruggespraak te houden met mijn chef. Ik hing op en keek naar het nieuws. In de loop van de avond brak de gekte los. ‘Wahnsinn!’ riepen tienduizenden Berlijners. De mensen klopten juichend met hun vuisten op de daken van de Trabantjes die de grens over probeerden te tuffen. Dat daardoor in de geperste kartonnen afdekkingen geen gaten in geslagen werden, is een van de wonderen van die nacht.
Hoge telefoonrekening
De volgende ochtend had ik natuurlijk volstrekt egocentrisch besloten, dat Jo Ritzen en die spoedklus de boom in konden. De instorting van het ‘real existierende Sozialismus’ leek mij spannender mee te maken dan het aantreden van een rode bewindsman als het ware. De minister had toch liever een partijgenoot voor die eindredactiewerkzaamheden, zo bleek bovendien.
Die avond belde ik wat toen nog West-Berlijn heette, naar het gezin Neustädt, waar ik al vaak had mogen logeren. Het werd de hoogste telefoonrekening uit mijn leven deze maand november. Heel Marlies Neustädts familie uit Oost-Berlijn was in de loop van die 10e november de grens over getrokken en op haar flat in de buitenwijk Lichtenrade was een ongekend feest gaande. En dat dan een vriend uit een ander land zomaar belt, dat je zomaar thuis kunt opnemen en alles kunt zeggen. Een wonder, een belevenis was het voor ze.
Ik heb die avond ongeveer alle achternichten, oud-ooms en schoolvriendinnen van Marlies aan de hoorn gekregen. Geen van hen ooit daarvoor ontmoet natuurlijk, maar jubelend over ‘der Pieter aus Holland am Telefon!’ De een proostend, de ander snikkend van geluk, en iedereen riep al maar ‘Wahnsinn!’. En dat ze naar ‘die Blumen’ zouden komen in Holland. ‘Wir können ja bald reisen!’
Zere duim
Enkele weken later logeerde ik bij de Neustädts, op bezoek bij de volslagen overdonderde CDU van Kohl, die geen idee had wat ze nu moest doen. Fascinerend was het. Nu is het beeld uiteraard, dat de grote staatsman met zijn kameraden Gorbi en vader Bush krachtig de lijnen uitzette voor een stralende toekomst. Gun ze dat nou maar.
Ik heb die dagen als ‘Mauerspecht’ mijn eigen brokken van de Anti-Faschistischer Schutzwall -de officiële DDR-benaming van de Muur- gehakt. De heerlijkste bloeduitstorting van mijn leven kreeg ik prompt op mijn duim. De chemisch researcher Angela Merkel was in diezelfde weken actief geworden in de burgerbeweging tegen het DDR-bewind. De avond van de Mauerfall had ze in de sauna gezeten en was maar liever naar huis gegaan dan te veel op te vallen in de chaos op straat. 15 jaar later ontmoetten wij elkaar in Den Haag, na een speech die ik had geschreven voor haar coreferent bij de Schmelzer-lezing. Een hartelijke, onopgesmukte vrouw bleek ze te zijn.
Versteld sta ik dan ook als ik even zelf hierover nadenk, stil sta bij deze voorbije 25 jaar. ‘Wahnsinn’, inderdaad. Of zoals in de 19e eeuw ooit geschreven werd over een ander moment in de Duitse historie: “Welch eine Wende durch Gottes Führung!”
Pieter Gerrit Kroeger
hoofdredacteur ScienceGuide
