WO vreest “te veel regie”
De visie op de toekomst van de wetenschap en de kansen voor Nederland daarin laat al een tijdje op zich wachten. Eerst zou deze samenvallen met de publicatie van het IBO over de R&D uitgaven. Die analyse van het ministerie van Financiën van de Rijksuitgaven voor de wetenschap was echter op tijd gereed en zette zo de toon voor het debat over de investeringen in kennis.
De publicatie vanuit OCW werd keer op keer vertraagd van ‘voorjaar 2014’, naar juni, naar Prinsjesdag en dan nu eind november. Over de inhoud werden vele gevechten geleverd met de betrokkenen en met het ‘veld’. Deze lijken ook bij publicatie niet echt beslecht.
Te veel regie
Toen de tekst rond was, is er op het hoogste niveau overleg geweest tussen OCW en de VSNU. De academische rectores waren zo bezorgd over wat de minister naar buiten zou brengen, dat zij en detail op de hoogte gehouden werden van deze laatste ontwikkelingen. De uitkomsten van dat overleg stelden hen niet direct gerust.
Zo waarschuwde Erasmusvoorzitter Pauline van der Meer Mohr dat de wetenschapsvisie van het kabinet “niet alleen maar moet gaan om innovatie en economische groei. Er dient ruimte te zijn voor onderzoek uit nieuwsgierigheid, in alle onderzoeksgebieden.” Zij was beducht voor te veel regie op het universitaire beleid en pleitte voor vertrouwen en eigen verantwoordelijkheid. “Autonomie is een productievere weg naar excellentie dan centrale overheidssturing.”
VSNU-voorman Karl Dittrich voerde zijn strijd met OCW samen met UvA/HvA voorzitter Louise Gunning en TU Delft voorman Dirk-Jan van den Berg. Daarmee had het WO meteen helder gemaakt dat zoveel de grote researchuniversiteiten als de 3TU één lijn trekken tegen wat OCW wilde presenteren.
Fragiel compromis
ScienceGuide verneemt dat deze confrontatie heeft geleid tot een fragiel compromis. OCW brengt zijn wetenschapsvisie naar buiten, wellicht hier en daar aangepast aan de universitaire bezwaren. De beleidsmakers zijn daarnaast bereid na publicatie de universitaire zorgen en wensen ruimte te geven.
Dat zou dan moeten uitmonden in een ‘bestuursakkoord wetenschap’, waarin de universiteiten hun eisen met OCW bestuurlijk zouden uitvechten. De inhoud daarvan wordt de komende weken vertrouwelijk met de VSNU vastgesteld, hoopt men. Zo’n akkoord zo dan begin 2015 gesloten moeten kunnen worden.
ScienceGuide vermeent reeds nu de eerste verontwaardigde feedback hierop. In de kennissector bevalt zeer weinigen dat OCW zo’n bestuursakkoord met de VSNU zou sluiten, maar niet met de andere sleutelpartijen in de kennisproductie en vertaling daarvan in concrete valorisaties, banen en groei. De opleiders van het academische toptalent in de onderzoeksscholen zouden bijvoorbeeld buiten zo’n akkoord driegen te vallen. Dat geldt zeker voor de inzet van het onderzoek voor valorisatie in de praktijk bij de lectoraten en Centers of Expertise in het HBO.
