Aanval op de stagnatie
De tijd blijkt duidelijk rijp voor krachtige, gezamenlijke actie. De G20 in Brisbane kwam met een voorzet die 2% extra economische groei moet aanwakkeren, vooral in traag herstellende regio’s als de Eurozone en Japan. Dat zou 2 biljoen mogen kosten. Het €300 miljard Groeipact en ‘structureel compact van Juncker en Draghi past daar dan ook precies in.
Schimmig versus klip en klaar
Hoewel hierover in ‘Den Haag’ nog weinig of vooral schimmig gedaan wordt, heeft Juncker zijn ambitie inmiddels klip en klaar gemaakt. In een brief aan het EP en het Italiaanse voorzitterschap van de Unie geeft hij aan wat voor hem nu de essentiële prioriteiten voor de EU zijn “for 2015 and beyond.” Voor het eind van dit jaar wil hij dit in een werkprogramma vastgelegd hebben.
Op de Eurotop van de regeringsleiders van 18 en 19 december zouden deze dit moeten omarmen. Daarin moet volgens Juncker als allereerste prioriteit staan: “A new boost for Jobs, Growth and Investment.” Daarin wil hij voor alles een “Jobs, Growth and Investment package (before end of 2014) and follow-up.” Zijn tweede hoogste prioriteit is een ‘Digital Single Market’, het grote zwaartepunt waarmee Neelie Kroes de EU al een impuls voor groei en innovatie wilde geven.
Opvallend maar niet toevallig is, dat de regering-Merkel hier vrijdag j.l. met een eigen zwaartepunt en voorzet op in is gegaan: een investeringsplan voor een grootscheepse, meerjarige digitalisering van economie, publieke diensten en de kennis-sector. “Gemeinsam mit der Europäischen Kommission möchten wir die Digitalisierung in Europa vorantreiben. Als zuständige Minister der Bundesregierung möchten wir Ihnen für die anstehenden zentralen Weichenstellungen unsere Unterstützung anbieten.”
Eindelijk
“Eindelijk!” zegt oud-minister en World Bank vicepresident Jo Ritzen over dit soort initiatieven. Hij pleit er voor een dergelijk groeipact en ‘structureel compact’ goed “ingepakt te laten zijn in structurele hervormingen van de arbeidsmarkt, waardoor innovaties ook gerealiseerd kunnen worden.” Zo kan de €300 miljard investeringen voor groei veel meer effect sorteren. “De beperkte mobiliteit op de arbeidsmarkt in Europa leidt tot – waarschijnlijk – veel minder groei van arbeidsproductiviteit dan nodig zou zijn.” Een uitwerking hiervan heeft hij al met een Duitse collega op tafel gelegd.
Een van de economen die de Kamer zal horen –naast Laura van Geest, Klaas Knot en anderen, is prof Eijffinger van de UvT. Hij verbaasde zich al over de overdadige aandacht en popster-status van Piketty, “terwijl er achter de schermen druk gewerkt wordt aan een Europees groeipact van 300 miljard euro. De altijd wakkere website voor het hoger onderwijs ScienceGuide kwam met het nieuwtje van het Europees groeipact als eerste naar buiten.
Het kabinet heeft tot aanstaande vrijdag om plannen voor investeringen ten bedrage van 8 miljard euro in te dienen in het kader van het groeipact – ook wel de ‘New Deal’ genoemd – van de commissievoorzitter Juncker en eurogroepvoorzitter Dijsselbloem. Ook ECB-president Draghi wil een Europees groeipact en zal zo’n initiatief krachtig ondersteunen om deflatie en stagnatie tegen te gaan,” schreef hij in zijn column in Metro.
Flankerend en ondersteunend beleid
Met zijn collega Dick van Wensveen werkt hij deze denklijn nader uit, in de aanloop naar de hoorzitting in de Tweede kamer, heden vanaf 19.00 uur. Zij stellen onder meer dat “het herstel van de financiële crisis tijd kost, méér tijd dan na een gewone conjuncturele crisis. Monetaire maatregelen, die onvermijdelijk een korte termijn effect hebben, zullen daarbij niet helpen.”
“We zullen moeten aanvaarden dat deze crisis lang duurt en vooral een natuurlijk herstel zal moeten krijgen. Hersteld consumentenvertrouwen zal moeten zorgen voor betere winstvooruitzichten die investeringen aanmoedigen. Maar dat neemt niet weg dat de overheden van de eurolanden duidelijker hun verantwoordelijkheid moeten nemen met flankerend en ondersteunend beleid dat het herstel bevordert.”
“De sterke eurolanden die ruimte hebben onder de begrotingsnorm van 3%, moeten hun investeringen opvoeren in de sfeer van infrastructuur (wegen, energieopwekking, energietransport, ict), het hoger onderwijs en onderzoek. Duitsland heeft het goede voorbeeld gegeven met de aankondiging in de komende jaren €10 miljard extra te besteden aan infrastructuur. Maar dat is, gegeven de Duitse begrotingsruimte, veel te weinig. Ook Nederland kan iets extra’s doen.”
“Achter de schermen wordt gewerkt aan een Europees groeipact van €300 miljard. Dit gebeurt onder leiding van commissievoorzitter Juncker en eurogroepvoorzitter Dijsselbloem, daarbij gesteund door ECB-president Draghi. De Europese Commissie en de nationale regeringen in de eurozone zijn nu aan zet.” (Sylvester Eijffinger, Dick van Wensveen, “Europa moet zijn hoop niet op ECB als verlosser vestigen”, Me Judice, 15 november 2014.)
Wat maakt mensen creatief?
De AWTI pakt het thema van Juncker en Draghi en dat van de hoorzitting in de Kamer vandaag ook op, maar dan heel concreet en praktisch gericht in het symposium ‘Innovatie werkt!’. Dit motto is ingegeven door het feit dat het kabinetsbeleid voor de komende jaren inzet op het creëren van werkgelegenheid. Investeren in innovatie is een effectieve manier om dit te realiseren. Dan is het wel zaak dat er voldoende goed opgeleide mensen beschikbaar zijn en komen. Bestaat er zoiets als opleiden voor innovatie en hoe ziet dat er dan uit?
Economische groei en de creatie van werkgelegenheid hebben in de komende decennia alleen kans van slagen als er voldoende goed opgeleide en innovatief denkende en werkende mensen beschikbaar zijn. Kunnen wij mensen opleiden voor innovatie? Wat maakt mensen creatief en innovatief?
Tijdens het symposium brengen sprekers uit het bedrijfsleven inzichten vanuit de praktijk voor het voetlicht. Prof.dr. Derk Loorbach (DRIFT – Erasmus Universiteit) reflecteert vanuit een onderzoeksperspectief op de vraag wat ‘opleiden voor innovatie’ vereist en kan betekenen. HKU-voorzitter Jules van de Vijver kijkt vanuit het HBO, kunstonderwijs en de creatieve industrie naar de werking van innovatie door mensen met scheppende talenten.
