Miljarden voor kennis uit Brussel

Nieuws | de redactie
3 november 2014 | Het kabinet heeft tot 14 november om plannen in te dienen die een impuls verdienen uit de €300 miljard EU-investeringen van Dijsselbloem en Draghi’s New Deal. In 3 jaar zou Bussemaker daarmee €4 miljard kunnen ‘wegzetten’ in kennis en R&D. Staat ons land in de startblokken of dommelt men nog?

De Tweede Kamer behandelt dezer dagen de OCW-begroting en het studievoorschot. Maar ‘the elephant in the room’ staat niet op de agenda: de kans op miljarden extra voor investeringen in groei, banen en innovatie waarmee de EU deflatiedreiging en stagnatie gaat aanvallen. Het vijftal Dijsselbloem, Juncker, Draghi’s, Tusk en Katianen stelt een ‘New Deal’ op, waardoor Europa – en vooral ook het duo Duitsland- Frankrijk – uit de economische en politiek impasse moet komen. Kamer en kabinet hebben deze ambitie noch deze uitdaging aan ons land besproken of uitgewerkt voor grondige discussie, zo lijkt het.

Veelvoud van studievoorschot

De begrotingsbehandeling van OCW zal enkele minimale verschuivingen nog extra’s opleveren. Zo wil de PvdA-fractie enige  activiteiten stimuleren voor allochtonen zonder werk. Wat niet op de agenda staat is de invulling van de grote bedragen die OCW zou kunnen ‘veroveren’ in het Europese groeipact. Dat hier een veelvoud van de opbrengsten uit het leenstelsel kansrijk is, blijft ook buiten beeld, zo lijkt het.

Mario Draghi wil een structureel compact in Europa, in het bijzonder in de Eurozone, dat groei benadrukt en deflatie voorkomt. “De ECB kan binnen zijn mandaat zoiets krachtig ondersteunen, omdat tegengaan van deflatie en inflatie het hart van de taak van de centrale bank vormt” zegt ECB-adviseur professor Eijffinger (UvT). “Een groeipact zoals Juncker en Dijsselbloem voorbereiden past heel goed bij dit ‘structuurpact’ idee van Draghi.”

Hiermee is meteen een sterk Europees kader geschapen voor de ‘deal die Frankrijk en Duitsland proberen te sluiten als doorbraak naar groei en schuldsanering tegelijk: € 50 miljard Duitse investeringen tegenover €50 miljard Franse saneringen door hervormingen van hun arbeidsmarkt en collectieve sector. ”Als dit deel wordt van zo’n Europees structuurpact in lijn met Draghi, zal ook Schäuble daar zijn steun aan willen geven. Merkel kan dan ‘bewegen’ en de leiding hierbij nemen, “ schetst Eijffinger de route naar zo’n New Deal-achtig pact.

Een hard duo

Juncker bereidt dit voor, waarbij het ‘vuile werk’ wordt gedaan door twee van de steunpilaren van Schäuble: Jeroen Dijsselbloem als Euro-zone-voorzitter en Jyrki Katainen, de jonge Finse oud-premier die als Eurocommissaris nu het financieel beleid van de EU coördineert.

Beide hebben de reputatie streng te zijn en scherpe afspraken te eisen. Als zij dus met een €300 miljard plan komen, zit het wel goed en moeten Frankrijk en Italië wel leveren aan hervormingen en saneringen in ruil voor de investeringen in groei en in banen voor de vele jeugdwerklozen in hun landen, zoals ook in Spanje, Griekenland en Portugal het geval is.

€8 miljard voor Nederland

Nederland zou van zo’n €300 miljard pakket ongeveer €8 miljard mogen verwachten. Mits ons land natuurlijk adequate, pakkende investeringsprogramma’s weet voor te leggen. Brusselse bronnen bevestigen, dat Juncker de lidstaten tot 14 november de tijd heeft gegeven zulke plannen op hooflijnen in te vullen.

Duidelijk is uit de signalen vanuit Brussel, dat Nederland de volgende vier prioriteiten daarbij zal moeten oppakken:

  • infrastructuur en mobiliteit, ook digitaal
  • ‘hernieuwbare energie’
  • ‘het drieluik onderwijs – onderzoek – ontwikkeling’
  • wegnemen van belemmeringen voor investering in deze drie prioritaire dossiers.

Van de €8 miljard voor Nederland zou dus ongeveer de helft naar kennis gerelateerde impulsen kunnen gaan en de andere helft naar de fysieke infrastructuur. Voor dat laatste heeft ‘Bouwend Nederland’ al langer concrete prioriteiten klaar liggen, onder meer in de sanering van energieverspillende woningen in de sociale huursector en de modernisering van schoolgebouwen met groot achterstallig onderhoud. Daarover werd zelfs in de Troonrede van 2013 gesproken, maar sindsdien is er weinig meer van vernomen van de ministers Blok, Schultz en Bussemaker.

Ook bij TNO en toegepaste kennisinstituten van de TO2 als het NLR en Marin zijn investeringsplannen in hightech infrastructuren aanwezig met hoge meerwaarde voor groei en innovatie. Uiteraard ligt ook in de organisaties van de ruimtevaart en astronomie het nodig klaar aan innovatie en hightech groei aanjagende plannen voor de lange termijn, die wachten op investeringsruimte en daadkracht.

Drieluik, Neelie en juichende studenten

Om dat ‘kennisdrieluik’ en die andere prioritaire zwaartepunten in Brussel extra ‘punch’ te geven bij de invulling van het groeipact, ligt het voor de hand dat Rutte en Dijsselbloem iemand vragen dit pakket als een soort ‘groei-tsarina’ te coördineren en voor Nederland in de EU-besprekingen te belobbyen en erdoor te slepen. Dijsselbloem kan dan zijn rol als chef-Eurozone de volle nadruk geven. Neelie Kroes heeft nu immers alle tijd voor zoiets, alle netwerken die ertoe doen in Europa en nog ongebreidelde energie en ambitie. Haar recente interview met ScienceGuide sprak boekdelen wat dat betreft. 

Zij zei onder meer: “Doorgaan zoals nu in Europa? No way! Dat gaat echt niet langer. Europa kan zo niet door. Met al die onbeweeglijke silo’s van de verschillende directoraten-generaal krijgen we de beweging er niet in. Het is wel knap van Juncker hoe hij dit toch maar aanpakt. Voor de verkiezingen was het beeld van hem toch wat anders, niet zo dynamisch. Maar hij is het gaan oppakken en heeft een sterk team om zich heen verzameld. Iets anders had niet gekund, denk ik. Het is ‘now or never’ voor Europa.”

Dat Jean-Claude Juncker een man met humor is, blijkt uit zijn datum voor de inlevering van de plannen door de lidstaten. 14 november is immers de dag dat het Malieveld vol zou staan tegen het studievoorschot. In plaats daarvan zou het de dag kunnen zijn, dat de studenten verblijd worden met een indrukwekkend pakket investeringen in hun talent en toekomst. Juichende pro-Europese spreekkoren en een door LSVb en ISO gescandeerd ‘Juncker! Juncker!’ en gezongen  ‘Wij willen Mario , wij willen Draghi’ zouden in elk geval de wereldpers halen.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK