Technopauze voor MOOCs

Hij noemt zichzelf onderwijsverbeteraar en werd vorig jaar door Vrij Nederland onder de besten in zijn vak geschaard. Op de Onderwijsdagen van SURF was De Bruyckere gevraagd om na een dag vol discussie over MOOCs, open onderwijs en blended learning zijn visie te geven op waar de discussie over deze nieuwe vormen van onderwijs nu was beland.

Fase van desillusie

Volgens de Gartner hype cycle zijn MOOCs in de fase van desillusie beland. “MOOCs worden overbodig wordt er gesteld, maar daar ben ik het niet mee eens,” zei De Bruyckere. Dat beeld komt wel ergens vandaan. Zo is het wensbeeld dat MOOCs emanciperend werken in ontwikkelingslanden nooit ingevuld en zijn de completion rates van de online vakken nog altijd erg laag.

De Bruyckere voegt daar nog iets aan toe. Uit nog te verschijnen onderzoek zou blijken dat het niet best gesteld is met de didactiek van de meeste ontwikkelde MOOCs. “Veel MOOCs zijn niet meer dan windowdressing.”  De onderzoekers selecteerde random 76 MOOCs en onderzochtten deze op inhoudelijke kwaliteit. Daaruit blijkt dat een grote meerderheid kwalitatief onder de maat is.

Onderwijs verandert innovaties

Betekent dat het einde van de hype rond MOOCs? De Bruyckere denkt van niet en brengt daarbij de schooltelevisie in herinnering. “Daarvan werd ook gedacht dat het het reguliere onderwijs overbodig zou maken, maar dat gebeurde niet. Maar ondertussen wordt het nog wel altijd op scholen gebruikt.”

Het zijn niet de innovaties die het onderwijs veranderen, maar het onderwijs dat de innovaties verknipt en in andere vorm toepast, stelt De Bruyckere daarom. Zo zal het met online onderwijsvormen ook gaan, dat gebeurt zelfs al volop zo bleek ook in de andere discussiesessies op de SURF onderwijsdagen.

Op het Weltens Instituut van de Open Universiteit is bijvoorbeeld Wilfred Rubens bezig met het lesgeven in MOOCs om vervolgens de resultaten van zijn studenten te onderzoeken. Zijn onderwijs richt zich ook op blended learning, een onderwijsvorm waarin online lesmateriaal in het klaslokaal wordt ingezet.

Didactiek als drager

Rubens concludeert dat het ontwerp van een MOOC van invloed is op de manier waarop deelnemers participeren in het onderwijs. Niet de technische mogelijkheden, maar de didactiek dus als drager van het onderwijs.

Dat concludeert ook De Bruyckere die zegt dat de ‘technopauze’ waarin de MOOC-ontwikkeling zich bevindt een kans is om ons te bezinnen op de onderwijskant van. “We moeten kijken naar de grammatica van het onderwijs.”

Ondertussen blijven docenten in HBO en WO de mogelijkheden om digitale middelen in te zetten ter verbetering van hun onderwijs onderzoeken, zo lieten ook Martijn Ouwehand (TU Delft) en Ria Jacobi (HvA) zien. MOOCs mogen dan niet de ‘disruptive power’ zijn die het reguliere campusonderwijs op de schop gaat gooien, een goede impuls voor een inhoudelijke discussie over onderwijskwaliteit blijkt het ook bij de Onderwijsdagen in Rotterdam te zijn.