Kies de creatief directeur
U leest de open brief van Marco Snoek aan De Denkfiguren hieronder:
Beste Denkfiguren,
een interessante gedachte, een creative director.
Ik denk zeker dat het zinnig zou zijn om in scholen iemand te hebben wiens taak het is om voortdurend scherp te zijn op de consistentie in wat je met elkaar aan het doen bent, die bewaakt dat het handelen afgestemd blijft met de visie en met de huidige kennis over leren en lesgeven. Maar ook iemand die mensen uitdaagt om scherp te blijven, de goede rol te pakken, etc.
Ik zag dat vandaag weer: een groep masterdocenten in een ROC die de ambitie hebben om de rol van teacher leaders op te pakken en die gesprekspartners voor het CvB willen zijn. Maar in de dagelijkse sleur zakt dat naar de achtergrond, totdat er zo’n creative director opstaat en ze een mail stuurt om ze te herinneren aan hun ambitie, vraagt hoe het daar nu mee staat, of ze nog iets voor hen kan betekenen en voorstelt om weer eens bij elkaar te komen. Gevolg is dat ze groep weer even wakker schudt zodat ze weer in de benen komen en hun voorgenomen rol weer oppakken.
Toch ook een paar kanttekeningen: met name bij de titel en bij de vanzelfsprekendheid waarmee jullie het aan een vaste directiepositie lijken te koppelen. De term ‘creative director’ spreekt me niet direct aan. Er is binnen scholen vaak een forse kloof als gevolg van hiërarchische organisatiemodellen. De term ‘director’ past in die hiërarchische modellen en kan snel het gevoel geven dat het ‘niet een van ons is’.
Zijn er alternatieven?
Is de term dirigent of conductor iets? Niet in de zin van iemand die de baas is van het orkest en mensen zeg wat ze moeten doen, maar wel iemand die het samenspel en de harmonie bevordert.
In mijn achterhoofd komt telkens het woord ‘geweten’ op. Het ‘onderwijskundig geweten’ van de school…?
Vanuit mijn zoektocht naar leiderschap van leraren en distributed leadership komen er twee dingen op:
• In hoeverre is die rol van creative director niet iets wat je van zoveel mogelijk leraren in de school zou willen verwachten, van mensen die je die rol van teacher leader ziet nemen. Ook daarom de vraag of je het moet koppelen aan een management/directiepositie. Feitelijk heeft de ‘creative director’ een rol zowel naar de directie toe (om invloed uit te kunnen oefenen op beslissingen) als naar leraren (om invloed uit te kunnen oefenen om het handelen in de school). En die invloed moet er volgens mij niet een zijn van formeel bevoegdheden (de baas, directeur zijn), maar invloed op basis van inhoudelijk gezag en erkenning.
• In veel onderwijs organisaties worden zaak dichtgeregeld, door mensen in posities te benoemen. Of het nu gaat om directiefuncties, salarisschalen, etc. Als je daar een keer zit ben je niet meer weg te krijgen en is er (voorlopig) geen ruimte meer voor een ander. Dat geeft weinig mobiliteit en daagt mensen niet uit.
In verschillende landen bestaat een traditie om bijvoorbeeld in het hoger onderwijs de dean of faculteitsdirecteur te kiezen uit het team voor een periode van 4 jaar. Zou het niet mooi zijn om zo’n rol van creative conductor of onderwijskundig geweten voor vier jaar uit het team te laten kiezen (met in acht name van de inhoudelijke eisen die jullie in het profiel hebben beschreven) en die gedurende die periode voor een deel van zijn tijd te laten vrijstellen. Dan heb je gelijk het mandaat en de erkenning binnen het team geregeld en je geeft verschillende mensen de kans om zich langs die lijn inhoudelijk te ontwikkelen.
Met vriendelijke groet,
Marco Snoek
