Astronaut inspireert Pabo
Opleidingsdocent Erica Stedenburg van Inholland won vorig jaar tijdens de Impulsdag na de International Summit on the Teaching Profession een gastcollege van ruimtevaarder André Kuipers om techniekonderwijs steviger op de kaart te zetten. Om dat zo effectief mogelijk te doen, moet je volgens de astronaut al beginnen op de basisschool en dat kan het beste door de docenten van morgen te inspireren.
(foto: Daan Stet)
De aankomende juffen en meesters van Inholland Dordrecht en de Hogeschool Rotterdam zijn in groten getale komen opdagen. “Het is hier nog nooit zo druk geweest,” vertelt een Pabostudente terwijl ze leuke ideeën voor haar technieklessen noteert.
Spannend en exotisch
Kuipers benadrukt in zijn betoog de cruciale rol die de Pabo-studenten en de lerarenopleidingen in zijn visie hebben te spelen. “Jullie zijn de pioniers, bij jullie begint het. Als we kinderen enthousiast willen krijgen voor techniek blijkt dat we dat vroeg moeten doen, het liefst al rond hun zevende.”
“Als ze dan enthousiast zijn is de kans dat ze voor een technisch beroep kiezen veel groter is en dat is belangrijk. Want in Nederland hebben we een enorme behoefte aan technici en zitten we tegelijkertijd met veel werklozen.”
“Ruimtevaart is spannend en exotisch, maar je komt ook met allerlei verschillende soorten techniek tegen, van communicatie tot raketten en van voedsel tot de medische wetenschappen,” legt Kuipers uit. “En het kan natuurlijk zomaar zijn dat één van jullie leerlingen later naar de Maan gaat als jullie ze nu enthousiast krijgen voor ruimtevaart en techniek.”
(foto: Daan Stet)
TomTom en Tempur-matrassen
Techniek is niet duf en ingewikkeld, Kuipers laat zien dat techniek overal om ons heen is. En dat de ruimtevaart een enorme rol speelt in de meest bekende en belangrijke technologieën. “Je TomTom, het geheugenmetaal dat wordt gebruikt in kunstmatige bloedvaten, het kras-vaste glas van brillen en Tempur-matrassen, heel veel techniek heeft z’n wortels in de ruimtevaart.”
“Over ruimtevaart kan je allerlei leuke, spannende en leerzame verhalen vertellen en andere dingen ermee verbinden, bijvoorbeeld over de oude ontdekkingsreizen naar Antarctica of over het ruimtehondje Laika. Maar het hoeft niet alleen bij verhalen te blijven, je kan ook samen met kinderen raketten of luchtballonnen bouwen,” vertelt Kuipers de studenten.
“Als je kinderen ingewikkelde dingen uit de ruimtevaart wil uitleggen, kan je dit het beste relateren aan bekende fenomenen en producten,” tipt de astronaut. “Kinderen denken dan al snel: ‘Hee, dat ken ik’, zodat ze vrij snel snappen hoe iets werkt.”
Emmers water en centrifuges
“Neem bijvoorbeeld de G-krachten die je ondervindt tijdens het opstijgen van een raket. Er zijn genoeg voorbeelden in het dagelijkse leven waarin dezelfde natuurkundige principes een rol spelen. Centrifuges, de draaimolen – of om het nog inzichtelijker te maken – een halfvolle emmer met water die je rondslingert aan een touw. Zo wordt natuurkunde niet alleen erg praktisch, maar ook gewoon leuk.”
Het enthousiasme van André Kuipers slaat al snel over op de grote zaal vol met, vooral vrouwelijke, Pabo-studenten. “Zeker omdat ik zelf niet zo goed in techniek ben, vind ik het extra leuk om er mee bezig te zijn, zo leer ik zelf ook nog wat. Dat is heel wat anders dan een taalles die ik zo voorbereid heb. Tijdens de presentatie van André Kuipers dacht ik regelmatig: ‘wat een goed idee, dat ga ik ook in mijn groep 7 toepassen,” zegt een tweedejaars Pabo-studente na afloop.
(foto: Daan Stet)
De foutjes in Gravity
André Kuipers geeft de aanwezigen een hoop ideeën om ruimtevaart te integreren in hun lessen. “Het hoeft niet alleen over raketten te gaan, wat dacht je van een aardrijkskundeles die je ophangt aan ruimtefoto’s van de Aarde? Je kan ook prachtig lessen geven over het klimaat en weer met diezelfde foto’s.”
“Of wat dacht je van samen een ruimtefilm kijken en alle natuurkundige foutjes eruit halen? Die kun je erg leuk uitleggen aan kinderen. De film Gravity zit vol met dat soort foutjes: een vlam in de ruimte ziet er heel anders uit. Laten we dat maar artistieke vrijheid noemen…..” zegt Kuipers.
Dat hij nu niet meer in een baan om de Aarde zweeft, betekent niet dat er niet langer op een bijzondere manier techniekles gegeven kan worden. “ESTEC in Noordwijk organiseert zulke educatie, ook als er geen Nederlandse astronaut in het International Space Station zit.”
De astronaut wil graag bij elke basisschool in Nederland langs komen, maar helaas, dat blijkt een onmogelijke opgave. Toch heeft hij hoop voor enthousiaste leraren en leerlingen. “Ik ga binnenkort namens het Techniekpact een tour doen langs verschillende regio’s om zoveel mogelijk basisscholen te bezoeken.”
