Europa groot pluspunt
Het debat was een initiatief van onder meer KNAW, VSNU en Montesquieu Instituut en de deelnemers waren EP-kandidaten met een stevig kennis en innovatie profiel. Gastheer Dirk Jan van den Berg opende met de ruiterlijke bekentenis, dat “bij ons in de wetenschap dat gemopper over Europa niet aan de orde is. Hier is het echt anders!” Alleen al financieel noteerde hij dat in deze karige tijden de EU een groot pluspunt is voor het onderzoek. “Van elke euro die wij er vanuit Nederland in steken komt €1,40 terug in ons onderzoek.”
Maar hij onderstreepte dat Europa vooral ook bron van inspiratie blijkt. “Horizon 2020 geeft bijvoorbeeld een sterke lange termijn visie op hoe wij de wetenschap vooruit brengen in de toekomst. De nadruk ligt op uitdagende maatschappelijke thema’s en men heeft een goede en evenwichtige benadering en aanpak daarvoor gevonden.”
Gedurfd en zelfs radicaal
Majorana-jager Leo Kouwenhoven bepleitte dat de European Research Council nog meer “de Champions League wordt van het onderzoek.” De criteria om daar geld van te krijgen kunnen in een woord samengevat worden: kwaliteit. Hij wees er op, dat dit een gedurfde, bijna radicale visie is van de ERC en Europa. Want daarmee erkennen de lidstaten dat zij hier “macht uit handen geven. Niet de benadering van ‘elk land krijgt een deel van het geld’, maar alleen wat werkelijk excellent is krijgt investeringen en daarbij maakt het niet uit waar dat onderzoek vandaan komt.”
Daarmee moeten onderzoekers zich “meten met de besten. Dat is heel gezond. Nationaal moeten we daar naartoe blijven werken. De VeniVidiVici’s van NWO bijvoorbeeld moeten diezelfde mentaliteit aanjagen, zodat ons land in Europa en bij de ERC zo hoog blijft scoren als we nu al doen.”
VVD-woordvoerder Pieter Duisenberg vond die inspiratie ook erg belangrijk, want hem benauwt “de vreselijk versnipperde aanpak in ons land naar zo’n groot programma als Horizon 2020. De oproep uit het bedrijfsleven om een gemeenschappelijke agenda op dit terrein vanuit ons land vind ik daarom erg goed.”
Kouwenhoven vond die brief van de CTO’s “een gevaarlijke. Lange termijn visie op wetenschap moet meer inhouden dan een optelsom van de belangen die vanuit het bedrijfsleven worden ingeschat. Er is heel veel wetenschap die daarbuiten van grote betekenis is, ook om innovaties te krijgen.”
Mosterd na de maaltijd
CDA-kandidaat Sebastiaan den Bak pakte Duisenberg ook even aan. Hij vond dat de VVD wel wat laat was met dit inzicht. Premier Rutte had in Brussel “alleen maar zitten duwen om zijn korting van 1 miljard binnen te halen. Daardoor is Horizon 2020 veel minder omvangrijk geworden als investeringsprogramma. Dus om nu te roepen dat er meer geld en aandacht uit Europa naar kennis moet gaan is wel mosterd na de maaltijd.”
De discussie over de zin en kosten van mobiliteit van studenten binnen de EU werd door CvB‘er Anka Mulder van de TUD met een fikse provocatie ingezet. “twee derde van het geld voor hoger onderwijs van de EU gaat naar individuele studentenmobiliteit. Daar neemt 1,8% van alle studenten in Europa aan deel. Dat is geen zinvolle besteding. Ik wil dat élke student het beste onderwijs kan krijgen, ook uit andere landen. Daarom zou je veel meer moeten steken in het aanwakkeren van open education en MOOCs. Dat zet tenminste zoden aan de dijk.”
Duisenbergs MOOC
De politici vingen die voorzet bekwaam op door MOOCs en de Delftse voortrekkers rol lovend te bezingen en te pleiten voor blended learning. “Het is niet of of, maar en en” en dat soort teksten, kortom. Duisenberg won dit onderdeel wel met zijn bekentenis dat hij wacht op zijn examenresultaat van de MOOC ‘Economic Policy’ van de MBA-opleiding in Barcelona.
Anka Mulder viel hierbij CDA’er Den Bak bij met zijn visie op een Europese kwaliteitszorg. Hij aarzelde of dit geen zinledige dubbelop zou worden, gelet op de al bestaande afspraken en aanpak rond het BaMa stelsel. Beide waren zij er meer voor “de huidige knelpunten daarin op te lossen en vooral in de huidige audits van onder meer de NVAO nog nadrukkelijker een Europese dimensie en know how op te nemen, bijvoorbeeld in de panels daarvoor. Dat is wel zo inspirerend.”
