Jet en Hans

De benoeming van Hans de Boer als de opvolger van Bernard Wientjes was in allerlei opzichten een wisseling van de wacht. De stijlverschillen zijn opvallend. De wat Ollie B Bommel-achtige uitstraling van de gekleurd sanitair producent Wientjes werd ingeruild voor Fries-antirevolutionair  vuur en een minder gepolijste aanpakkerigheid, een soort kruising tussen Doekle Terpstra en Sven Kramer, bien étonnés de se trouver ensemble.

Zo’n nieuwe voorzitter brengt ook nieuwe netwerken mee. Dat geldt ook voor Hans de Boer. Een van de aardigste – en meest relevante – is diens warme band met Jet Bussemaker. Zulke CDA-bedrijfsleven en PvdA-politiek vriendschappen zijn niet zo ongebruikelijk als men vaak denkt, zoals de band Eurlings-Hamer bijvoorbeeld bewijst.

20^e eeuws plan

De band Bussemaker-De Boer gaat terug tot de tijd van Paars, nog voor de kabinetten Balkenende, toen Hans de Boer als MKB-chef zich duchtig liet gelden. Het PvdA-Kamerlid Bussemaker ontging dat niet.

De samenwerking tussen de CDA-werkgever en de PvdA-woordvoerder verliep spoedig. Samen kwamen zij nog in de vorige eeuw met een actieplan tegen de werkloosheid. “Wij denken een instrument in handen te hebben waardoor een groot deel van de 900.000 mensen die aan de kant staan en willen werken snel aan de slag kunnen bij ondernemingen.”

De bedrijfsdoorlichting die De Boer en Bussemaker in 1999 voorstelden, zou vele voordelen brengen. “Als je een bedrijf met die methode doorlicht, zie je in één oogopslag wat er nog te verbeteren valt als het gaat om arbeidsvoorwaarden, werktijden en kinderopvang. Onderzoek toont aan dat die zaken met name vrouwen stimuleren om te gaan werken.”

Hun idee was om ervaringsdeskundigen, zoals gepensioneerde ondernemers of wao-ers met een MKB-achtergrond “met een bus, volledig geautomatiseerd en voorzien van internet, door het land te laten rijden en bij de bedrijven langs gaan,” vertelden zij de Telegraaf. Internet op een bus! Vreselijk hip en innovatief was zoiets toen nog. “Het gaat om het leveren van maatwerk, dat is de enige manier om de kloof te overbruggen”, zei De Boer.

‘CDA Leren Begrijpen’

Die samenwerking smaakte duidelijk naar meer. Als ‘realo’ binnen links zorgde Bussemaker tijdens de ‘Balkenende-jaren’ dat de kanalen naar de sleutelpersonen binnen de machtsmachine die het CDA toen nog was open bleven en meer. Voor partijleider Wouter Bos deed, primair, vakbondsman en HO-woordvoerder Jacques Tichelaar dit, omdat Bos een gefrustreerde relatie had met Balkenende en Verhagen en zich daar maar niet overheen kon zetten. In Tichelaars kielzog was ook Bussemaker actief in het bijspijkertraject ‘CDA Leren Begrijpen’. Een kabinet Bos-Donner zou immers mogelijk moeten worden.

In 2004 stelde Bussemaker Kamervragen aan SZW-minister De Geus (CDA) over “de magere resultaten” van het werk van zijn taskforce tegen de jeugdwerkloosheid. Dat kwam niet doordat de voorzitter, Hans de Boer, zijn best niet had gedaan. De minister moest melden of hij “de mening deelt van de voorzitter van de Taskforce Jeugdwerkloosheid dat bij veel werkgevers de ‘sense of ugency’ ontbreekt.” Blijkbaar was VNO/NCW volgens De Boer een stelletje slaapmutsen……

Niet lang daarna viel Bussemaker De Boer bij toen hij de al eerder omstreden ‘Lubbers-kampementen’ van stal haalde als middel om langdurig werklozen en onwillige jongeren weer op het goede spoor te brengen. Balkenende moest snel werk maken van dit idee van zijn voorganger, vond het PvdA-Kamerlid.

Samen naar China en onderwijsland

Toen Bussemaker onder Balkenende zelf staatssecretaris van VWS werd, zette zij De Boer aan het werk. Voor de Olympiade in Beijing regelde hij een bezoek van een zeer groot aantal bedrijven aan China, die de staatssecretaris voor Sportzaken mee nam naar het geldverslindende prestigeproject, vlak voor de instorting van Lehman Brothers en alle gevolgen van dien.

Na de val van Balkenende leek voor hen beide het politieke spel uit. CDA en PvdA lagen in de kreukels, verteerd door zelfverwijt, zelfbeklag en wederzijdse afkeer. Beide zochten ze hun heil in het onderwijs, zij als HvA-rector en hij als MBO-ondernemer. Geen idee moeten ze toen hebben gehad, dat ze vanuit die sector elkaar binnen korte tijd weer zouden tegenkomen. En hoe.

‘Partner in crime’

De onderwijsminister van de PvdA krijgt tijdens Rutte-II immers onverwacht haar oude vriend uit de nu niet zo favoriete oppositie als ‘partner in crime’ in beleidsprioriteiten als het Techniekpact, de afstemming onderwijs-arbeidsmarkt, leven lang leren, het privatiseren van het HO-deeltijdonderwijs en het terugdringen van de regeldrift. In het MBO-beleid is die partnerschap bijzonder van belang, gelet op de jeugdwerkloosheid en tekorten in het MKB. Bovendien moest De Boer bij zijn aantreden  zich ontdoen van zijn zakelijke belangen  binnen het MBO. OCW heeft hem daarbij genereus de ruimte geven, zo vernam ScienceGuide.

De uitlatingen en opvattingen van Bussemaker en De Boer worden op onderwijsterrein dan ook soepel en hartelijk afgestemd. “De Boer zegt niets, dat hij niet vooraf bij Jet heeft gecheckt. Geen gedoe, willen ze,” hoort ScienceGuide uit de PvdA-top en ‘de polder’. “Zo’n speech bij de VU bij de opening van het academisch jaar, dat was een ‘De Boer provocatie’ die welbewust ingezet was”.

GroenLinks senator Ruard Ganzevoort – en VU professor – was dagen onthutst door de inhoud van dat betoog. Zou dat de minister nou helpen die Eerste Kamer fractie te verleiden haar studievoorschot te willen steunen? Of wordt de binnenkort uittredende Senaat op deze manier week geklopt vanuit de Malietoren om bij de Hoftoren te schuilen tegen groter onheil?