Oog van de storm
In 1988 waren twee commissies ingesteld, eentje met partij-hotemetoten onder leiding van Olga en Hans van Mierlo, en eentje met ‘talenten’ beneden 35 jaar, onder mijn voorzitterschap. Ik was toen 31. Die commissies moesten vervroegd rapporteren omdat op 1 mei 1989 het tweede kabinet Lubbers tussentijds sneuvelde over het reiskostenforfait, maar eigenlijk over de frustraties binnen de VVD en het gebrek aan leiderschap van Voorhoeve. Dus stonden ineens vervroegde verkiezingen voor de deur.
Opmerkelijk was achteraf dat geen van beide commissies de zo snelle instorting van het Sovjet-imperium en de val van de Muur had gezien. Wij dachten allemaal nog aan geleidelijkheid, niet aan omwenteling. Kennelijk leefden wij nog in de frame van de status quo. Of wij verkeerden in het oog van de storm, daar is het altijd stil…..
Natuurlijk was de letterlijke afbrokkeling van de Muur een fantastische gebeurtenis. Ik heb vooral de herinnering aan het ademloos kijken naar ongelofelijke en onwerkelijke televisiebeelden, die ons vertelden dat de wetmatigheden van de wereldverhoudingen onderuit werden gehaald. Nadat de Oostduitse Trabantjes uit Hongarije Oostenrijk instroomden en de weg al hadden gewezen, bleek uiteindelijk ook de Muur niet bestand tegen de vrijheid. Ik zie vooral het gezicht nog voor mij van de oude Willy Brandt bij de Muur, een ontroerend beeld.
Er was geen vijand meer, het liberale westen had gewonnen, er was geen behoefte meer aan ideologie. Hoe konden wij weten dat die gemoedstoestand, maar een tijdelijke adempauze was in de turbulentie van de Europese en wereldgeschiedenis?
Thom de Graaf
