Vlaams experiment van start
De Vlaamse Regering heeft een eerste belangrijke stap gezet in het kwaliteitszorgsysteem van het hoger onderwijs. Het voorontwerp van decreet daartoe is principieel goedgekeurd. Vanaf volgend academiejaar zal de NVAO de hogescholen en universiteiten via een instellingsreview doen borgen. Instellingen krijgen daarbij de mogelijkheid om binnen die instellingsreview te bewijzen dat ze een sterk kwaliteitsbeleid en -cultuur hebben, waarmee ze de kwaliteit van hun opleidingen kunnen garanderen. Tot op heden moesten ze die kwaliteit per opleiding aantonen in afzonderlijke visitaties.
Focus op globale kwaliteit
Het huidige stelsel in Vlaanderen zou de instellingen gedurende een cyclus van 5 jaar tweemaal met een instellingsreview opzadelen terwijl de specifieke opleidingsvisitaties doorliepen. Daarbij focust de instellingsreview op het globale kwaliteitsbeleid van de instelling en de opleidingsvisitaties op de kwaliteit van iedere opleiding.
Minister Crevits vroeg een taskforce bestaande uit universiteiten, hogescholen, studenten en NVAO om een voorstel die deze werklast hielp vermijden. Ann Demeulemester van de NVAO nam daaraan deel en diepte de gekozen aanpak en toekomstige route al uit op ScienceGuide.
Het werk van deze taskforce leidde nu tot het voorontwerp van decreet waarmee zij de instellingen meer autonomie kan geven bij het waarborgen van de kwaliteit van hun onderwijs. Dat betekent uitdrukkelijk niet dat de externe kwaliteitszorg wegvalt: interne én externe stakeholders (studenten, alumni, de arbeidsmarkt, internationale experts) blijven betrokken.
Wel krijgen de instellingen zelf de verantwoordelijkheid om dit op maat te organiseren. Tevens is er via de instellingsreview ook de controle of ze dit ook effectief doen, wat uiteindelijk een accreditatie als instelling als geheel kan opleveren. Opleidingsaccreditaties op basis van afzonderlijke visitaties worden daarbij overbodig.
Opschorting in ruil voor proefprojecten
Op korte termijn (periode 2015-2017) worden, om de overgang naar de instellingsaccreditatie voor te bereiden, binnen de instellingen proefprojecten opgezet, waarin zij kunnen bewijzen dat ze zelf de kwaliteit van hun opleidingen waarborgen. Instellingen die ervoor kiezen om zulke proefprojecten uit te bouwen, en deze ook laten aan bod komen tijdens de instellingsreview, krijgen een tijdelijke opschorting van de opleidingsvisitaties. Die opschorting creëert de nodige ruimte om de eigen kwaliteitsborging op te zetten.
Die ruimte ontbrak in de huidige plannen waarbij de instellingsreviews en de opleidingsvisitaties samen bleven doorlopen. Opleidingen in een hersteltraject, nieuwe opleidingen en internationale samenwerkingen zijn uitgesloten van opschorting: voor die opleidingen blijven er opleidingsvisitaties.
Minister Crevits zegt hierover: “De nieuwe werkwijze voor de kwaliteitscontrole in het hoger onderwijs vertrekt vanuit vertrouwen en autonomie. In de toekomst zullen niet de opleidingen apart, maar de hele instelling beoordeeld worden. Samen en in dialoog met alle partners zorgen we voor een gestroomlijnde overgangsperiode met als doel om in 2020 tot het nieuwe systeem van instellingsaccreditatie te komen. Hiermee beperken we ook zoveel als mogelijk de administratieve last.”
