Competente rebellen in de Senaat?
Waarde Senatoren van de Eerste Kamer der Staten-Generaal,
Stel u wilt uw huis verbouwen. Hoe zou u dit aanpakken? Gaat u eerst kijken hoeveel geld u hiervoor beschikbaar heeft om vervolgens plannen te gaan maken wat u precies wilt verbouwen. Of zou u eerst kijken wat er precies beter kan en hoeveel geld hiervoor nodig is? Dit laatste is uiteraard de logische aanpak. Helaas heeft het kabinet gekozen voor de eerste aanpak wat betreft het leenstelsel. Minister Bussemaker schudde de student uit om te zien hoeveel geld er nog in zat en maakte vervolgens plannen om te zien wat ze dan nog wilde verbeteren aan de kwaliteit van onderwijs.
Zelf vind ik dit een signaal van het ontbreken van een onderwijsvisie van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Daarnaast heeft de minister nog geen enkele garantie kunnen geven dat het geld daadwerkelijk goed besteed gaat worden aan de kwaliteit van het onderwijs.
Het enige bekende is dat het geld gestopt zal worden in “kwaliteitsafspraken”, de opvolger van de vreselijke prestatieafspraken die het rendementsfetisjisme in het hoger onderwijs hebben geïntroduceerd. Hoe kunnen we er vanuit gaan dat deze kwaliteitsafspraken niet eenzelfde uitkomst gaan hebben? Wat Minister Bussemaker graag ziet is het opleiden van competente rebellen. Hopelijk voelt u zich dinsdag daartoe aangesproken en bent u de rebel die competent genoeg is om tegen te stemmen.
Komende dinsdag zult u de kans krijgen u te uiten over dit leenstelsel. Er is al veel over gesproken en geschreven, maar voor mij komt het uiteindelijk neer op een simpele vraag. Vinden wij het in Nederland normaal minderjarigen met een schuld op te zadelen omdat ze ambitie en capaciteit hebben om te studeren? Wat mij betreft is dit niet de wijze les die we onze jeugd willen meegeven. Studenten die straks voor het eerst financieel hun eigen boontjes moeten doppen, zullen moeten lenen voor eten en dat zal hun eerste eigen financiële les zijn.
Nederland zou een studie in het hoger onderwijs juist moeten promoten onder de jeugd, want uiteindelijk heeft de maatschappij hier later alleen maar baat bij. Een financiële tegemoetkoming hiervoor lijkt me dan toch niet te veel gevraagd, ook voor het levensonderhoud.
Met de insteek van het leenstelsel kweek je geen competente studenten, maar calculerende studenten. En welke berekenende student zal straks nog kiezen voor een verpleegkunde-opleiding, wetende dat zo’n keuze en loopbaan er voor zal zorgen, dat je later lang bezig bent met het afbetalen van je studieschuld en hierdoor waarschijnlijk je hele leven geen hypotheek zal kunnen afsluiten?
Helaas is dit iets dat door de minister nooit wordt verteld. Tijdens het debat van 5 november in de Tweede Kamer zei ze zelfs ‘’lenen is normaal’’. Tijdens een uitzending van ‘WNL op Zondag’ gebruikte ze het argument ‘’ik heb het toch ook gered’’. Dit geeft jongeren niet het goede voorbeeld om verantwoordelijk met lenen om te gaan. Om deze reden hebben wij afgelopen week een klacht ingediend bij de Autoriteit Financiële Markten.
Mocht het leenstelsel uw Kamer overleven dan zal er veel extra geld door studenten geleend moeten worden. De LSVb ziet het als uiterst belangrijk dat dit op een verantwoorde en zorgvuldig geïnformeerde wijze gebeurt. De minister geeft in de beantwoording van Kamervragen aan, dat ze deze visie deelt, maar helaas blijkt ze het tot op heden belangrijker te vinden het wetsvoorstel te ‘verkopen’ dan eerlijke voorlichting te geven.
Deze voorlichting is nu ook officieel te laat. 4 dagen geleden viel namelijk de deadline om je aan te melden voor opleidingen met decentrale selectie. Daar op gerichte studenten hebben zich aangemeld zonder dat zeker is wat hen te wachten staat de komende jaren wat betreft de studiefinanciering. Terwijl er juist de afgelopen jaren veel tijd, geld en energie is gaan zitten in het studenten een meer bewuste studiekeus te laten maken.
De minister laat via een reactie weten dat er voor deze studenten niets aan de hand is: ze kunnen zich altijd weer uitschrijven voor hun studie wanneer ze niet onder het leenstelsel willen vallen. Helaas kunnen studenten die juist op duidelijkheid zitten te wachten van de minister zich niet meer aanmelden na de deadline. Ook de reactie van de minister kwam te laat voor deze studenten om alsnog hun keuze te wijzigen.
Dit laatste punt staat los van of je nu voor of tegen een leenstelsel bent. Het is gewoon onverantwoord op een dergelijke wijze met aankomende studenten om te gaan. De overheid is de laatste jaren al niet een erg betrouwbare partner geweest voor studenten: meerdere pogingen tot het invoeren van een leenstelsel, wel een langstudeerboete, versoberen OV-kaart, vervolgens geen langstudeerboete. Het zijn onzekere tijden geweest, studenten hebben zich in hun studietraject niet kunnen voorbereiden op de plannen die in Den Haag voor ze werden gesmeed. Dit blijkt ook uit de brief van Wybrand van der Meulen die als bestuurlijk actieve student de dupe gaat worden.
Senatoren, leer hier toch van, ga niet door in deze trend. Als u dan toch voor het leenstelsel bent, draag er dan zorg voor dat dit op een verantwoorde manier, die een onderwijsministerie waardig is, wordt ingevoerd. Wij vragen u: wees die competente rebel die onze minister zo graag ziet als het resultaat van hoger onderwijs. Stem komende dinsdag tegen het leenstelsel. Zo kunnen studenten doen waarvoor ze studeren, namelijk zichzelf ontplooien.
Tom Hoven
Voorzitter van de LSVb
