Kennis ondergraaft islamofobie
De werkgroep Klinische Neuropsychologie in Hamburg heeft met het Max Planck Instituut en de Universiteit van Freiburg onder bijna 2.000 Duitsers onderzocht hoe zij staan tegenover het Jodendom, Christendom en de Islam. Twee keer, voor en na een kennistoets over de kern van de religies en inhouden van hun heilige schriften. Want de onkunde en kletspraat daarover blijken een rijke voedingsbodem voor populistische legendes.
Het hoofdstuk Maria
Professor Steffen Moritz benutte hierbij de meta-cognitieve trainingsmethode die zijn vakgenoten ook inzetten om patiënten met waanvoorstellingen te helpen hun denkwijzen te leren herkennen en relativeren. Zo werd de deelnemers gevraagd hun oordeel te geven in een schaal van 1 tot en met 7 over de ruimdenkendheid, vreedzaamheid en dergelijke van de drie ‘geloven van het Boek’.
Vervolgens werd een kennistest afgenomen aan de hand van elf thema’s waarbij men uit vier antwoorden moest kiezen. Zo werd gevraagd “welk heilig boek noemt een heel hoofdstuk naar de moeder van Jezus, Maria?” En werd de stelling voorgelegd: “Steniging is een staf uit de Sharia; de geloofsregels van het Jodendom en het Christendom kennen deze straf niet”.
Deze vragen werden gemiddeld zestig procent foutief beantwoord. Net een derde van de ondervraagden wist dat Jezus ook voor Moslims een belangrijke heilige en profeet is bijvoorbeeld. Een kwart meende te weten dat vrouwenbesnijdenis een Islamitisch voorschrift is.
Bijdraaien op basis van kennis
Nadat de feitelijk juiste uitkomsten met de ondervraagden waren doorgenomen, werd de eerste beoordelingstest herhaald. Professor Moritz was verrast over de daaruit voortgekomen uitslagen. Zo daalde het aantal mensen dat de Islam inschatte als ‘erg ouderwets’ van vijfenvijftig procent naar eenenveertig procent en steeg het aandeel dat het Christendom als ‘niet zo vreedzaam’ inschatte licht.
Dat de Islam een intolerante godsdienst is, vond volgens het onderzoek eerst zevenenvijftig procent van de ondervraagden. Bij de herneming meende drieënveertig procent nog dat dit zo was. Een zo sterke relativering in de uitkomsten is volgens de onderzoekers opmerkelijk. “Ik had niet gedacht dat de mensen zo snel zouden bijdraaien in hun beoordelingen,” zegt Moritz tegen Der Spiegel.
Dat over de inhoudelijke kern van godsdienstige overtuigingen veel onkunde en clichés bestaan is niet alleen een Duits verschijnsel. Bij onderzoek in ons land blijkt zo’n drie kwart van de burgers geen idee te hebben wat de betekenis van het Pinksterfeest is en zo’n zeventig procent te denken dat Pasen over hazen en eieren gaat. Overigens, het is de Koran waarin het hoofdstuk Maryam is opgedragen aan deze Joodse vrouw, de moeder van de profeet Isa, die de Christenen vereren als Jezus, de zoon van God.
