Arbeidsethos omhoog bij leven lang leren
Traditioneel kijken werkgevers en werknemers hier in het kader van CAO-onderhandelingen juist tegenovergesteld tegenaan. Seniorendagen en andere ontziemaatregelen worden als verworven rechten beschouwd door werknemers en werkgevers hebben de indruk dat investeren in scholing voor ouderen niet meer loont. Maar is dat wel zo in de arbeidsmarkt van vandaag?
Werkgevers die goede scholingsfaciliteiten bieden aan oudere werknemers worden daar royaal voor beloond. De betrokken werknemers zijn extra gemotiveerd, ervaren minder stress en willen later met pensioen gaan. Dat blijkt uit onderzoek van het ROA in Maastricht.
Ook ervaren werknemers zo een goede balans tussen werkprestaties en beloning. Deze effecten blijven niet beperkt tot oudere werknemers die daadwerkelijk scholing volgen. De collega’s die wel het aanbod krijgen, maar er geen gebruik van maken, profiteren in dezelfde mate. Kennelijk geeft het scholingsaanbod het signaal aan werknemers dat de werkgever bereid is in hen te investeren.
Scholing werkt wel
Veel werkgevers investeren liever niet in de scholing van ouder personeel, vanuit de gedachte dat de terugverdientijd korter wordt. “Deze redenering is tot op zekere hoogte valide, maar verliest uit het oog dat oudere werknemers meer honkvast zijn”, concluderen dr. Raymond Montizaan en collega-onderzoeker prof. dr. Andries de Grip. “Jongere werknemers vertrekken sneller en nemen de investering vaker met zich mee naar een andere betrekking. Bij investeringen in scholing kunnen werkgevers winst boeken door minder uit te gaan van de leeftijd van een medewerker en vaker te kijken naar de resterende arbeidsduur. De kans dat iemand van vijftig nog vijftien jaar bij dezelfde werkgever blijft, is groter dan bij iemand van dertig.”
Werkgevers proberen oudere werknemers vaak te ontzien met maatregelen als seniorendagen, demotie, een lichter takenpakket of deeltijdpensioen. Dit ontlastende personeelsbeleid vertaalt zich niet in toegenomen enthousiasme voor langer doorwerken onder oudere werknemers. “Kennelijk is het gebruikelijke beleid om ouderen langer aan boord te houden weinig effectief”, aldus de onderzoekers. “Een koerswijziging, zoals recent is voorgesteld door de werkgeversvereniging AWVN, is echter niet zomaar mogelijk. De ontziemaatregelen zijn uitgegroeid tot verworven rechten, waar werknemers niet zomaar afstand van zullen doen.”
De onderzoekers signaleren dat de gedachte overheerst bij werkgevers dat de leeftijd een negatieve invloed heeft op de werkprestaties, ondanks het feit dat dit voor veel beroepen niet klopt met wetenschappelijke inzichten. “Het ideaal van langer doorwerken is moeilijk te realiseren zolang oudere werknemers minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt.”
