MBO’ers aan de slag
Binnen dit project bij de Universiteit Utrecht volgde Baay drie jaar lang ruim 2000 jongeren in hun overgang van opleiding naar arbeidsmarkt. Met name proactieve MBO’ers zoeken intensief, bereiden zich voor op kansen in hun omgeving en pakken obstakels effectief aan. Zo gaan zij bijvoorbeeld actiever en succesvoller te werk als zij etnische discriminatie verwachten. Ook algemene zelfregulatievaardigheden en een extraverte, emotioneel stabiele persoonlijkheid zijn belangrijk bij het zoeken naar werk.
Maar er zijn ook verschillen in de sociale omgeving. Studenten met een groter sociaal netwerk hebben betere arbeidsmarktkansen, zelfs als ze dit netwerk niet actief betrekken bij hun zoektocht naar werk. Daarnaast ervaren MBO’ers verschillen in hoe hun omgeving tegenover werk staat en dat hangt samen met hun eigen motivatie om werk te zoeken, zo laat het onderzoek zien.
Hoezo toeval?
Ook ‘toevalligheden’ in het zoekproces – zoals 65% van de studenten deze rapporteerden – gebeuren niet zomaar en niet bij iedereen. Met name studenten met hogeropgeleide ouders en een groter sociaal netwerk kwamen ‘toevallige’ kansen tegen.
Om jeugdwerkloosheid tegen te gaan is de inzet van de individuele baanzoeker cruciaal, maar lijkt ook een rol weggelegd voor scholen en andere sociale contexten om jongeren te helpen hun vaardigheden, hulpbronnen en houdingen optimaal te ontwikkelen. Het investeren in proactieve vaardigheden van studenten is bijvoorbeeld een actie die hen meer mogelijkheden kan bieden, zegt Baay, “ook omdat het een steeds belangrijkere 21ste-eeuwse vaardigheid wordt”
Uit zijn promotieonderzoek blijkt bijvoorbeeld dat een trainingsprogramma om zulke vaardigheden te bevorderen nog onvoldoende effectief was. Ook vaardigheden om het sociale netwerk te ontwikkelen en benutten zijn van belang. “Ik pleit daarom, naast een investering in stage- en werkervaring voor MBO’ers, voor aandacht voor beroepoverstijgende vaardigheden en hulpbronnen, waarbij een rol is weggelegd voor zowel de individuele baanzoeker als de school en andere sociale contexten.”
