Geen dood in de pot
Nadat het Maagdenhuis eind februari werd bezet, heeft de UvA een debatmarathon georganiseerd om de onrust en grieven van de academische gemeenschap te bediscussiëren. Ditmaal was het thema rendementsdenken. Speciale gast was voormalig UvA/HvA-bestuurder en nu minister Jet Bussemaker.
Unica handhaven
Het begin van de discussie ging over de talenstudies. “Ik vind het dramatisch, het aantal studenten dat Duits wil studeren,” zei Bussemaker zum Tode betrübt op deze Dag van de Duitse Taal. “De Duitse ambassadeur is niet één keer, niet twee keer, niet drie keer maat steeds weer bij mij langs geweest om te zeggen, dat niet alleen vanuit culturele belangen maar ook uit handelsbelangen het van groot belang is dat Duits wordt gegeven aan scholieren. En dat het van groot belang is dat jongeren juist ook op universiteiten Duits kunt volgen.”
Zij erkende dat er iets moet gebeuren. “Dit jaar hebben zich 15 studenten aangemeld voor Duits, dan moet je wel keuzes maken. Wil je dat die 15 studenten over veertien universiteiten verspreid worden? Of zeg je ‘we maken daar met alle universiteiten afspraken over.’ Wat ik heel belangrijk vind – en dat geldt ook voor de UvA – dat de instellingen niet zomaar kunnen besluiten, ‘wij bieden een bepaalde talenstudie niet meer aan’ zonder dat zij dit overleggen met de andere universiteiten.”
Dymph van den Boom nam de handschoen op en reageerde daar meteen op. “We willen de unica in Nederland handhaven en dat kunnen we alleen als we met alle veertien universiteiten samenwerken. Daarbij moeten we ook kijken hoe we die opleidingen aantrekkelijker kunnen maken, zodat studenten ook bewust voor bepaalde studies kiezen.”
Stapelen dankzij leenstelsel?
Ook op andere punten bleek er zorg te bestaan, dat de diversiteit van de studentenpopulatie en de mogelijkheid tot zelfontplooiing steeds verder onder druk zouden komen te staan door het ‘rendementsdenken.’ Een docent in de zaal vroeg aan de minister hoe het toch kwam dat hij de afgelopen vijftien jaar steeds minder stapelaars in de collegebanken zag. “Ik vind stapelen ontzettend belangrijk en daarom is dit één van de onderwerpen die nadrukkelijk deel uitmaakt van het studievoorschot. Met de opbrengst daarvan moeten we stapelen weer stimuleren.”
Stapelen kan bovendien verschillende vormen krijgen, zo stelde de minister. “Bij de invoering van BaMa was de denklijn dat wat we vroeger in vier jaar deden, voortaan in drie jaar zou gaan en daar dan nog een jaar achteraan kwam voor de master. Met je bachelor moet je wel een redelijk afgeronde opleiding hebben en dan is het misschien interessant om eerst een tijd te gaan werken en dan pas je master te gaan doen.”
Zij hield de Amsterdamse WO-studenten ook nog een spiegel voor. “Ik was laatst op de Hogeschool Rotterdam, daar zitten heel veel studenten die uit Rotterdam-Zuid komen en dat is een ander Zuid dan hier in Amsterdam. Als je dan ziet dat maar 25 procent van die studenten in 5 jaar hun studie haalt, dan is aandacht daarvoor dat dat omhoog moet geen kwestie van rendementsdenken, maar een kwestie van gelijke kansen en emancipatie. Ik vind dat we daar met zijn allen over na moeten denken en vanuit dat perspectief vind ik het thema diversiteit super belangrijk.”
Steunt u Karl?
De negatieve berichtgeving over de financiële situatie van de UvA en de aangekondigde bezuinigingen kwamen uiteraard ook aan de orde in het debat. De minister vertrouwde de toehoorders in het Maagdenhuis dit toe: “De universiteiten moeten wel heel voorzichtig zijn met hun vastgoed omgaan en wij houden daar ook toezicht op. Dat doet mijn Inspectie, die kijkt dan ook naar de financiële situatie van de UvA en ik kan zeggen, dat ik daar geen zorgelijke verhalen over heb gehoord.”
Een promovendus van de UvA daagde de rector uit: “Dymph onze voorman van de universiteiten, Karl Dittrich, heeft gezegd: ‘wij gaan geen prestatieafspraken meer maken met de minister’, steunt u Karl daarin?”
De rector reageerde, “Ik weet niet of je mijn Diesredes wel eens hoort of leest, maar twee jaar terug heb ik precies dát gezegd. Een herhaling van deze prestatieafspraken zou ik niet willen. Ik ben helemaal niet tegen prestatieafspraken, het hangt er vanaf wat voor soort afspraken we met elkaar maken. Als er meer focus gaat liggen op kwaliteit of meer accent op academische vorming dan zou ik daar geen bezwaar tegen hebben, maar als het alleen gaat om tellen en meten dan sta ik aan jouw kant.”
Turven met Excel-sheets
De bewindsvrouw wilde het beeld van de prestatieafspraken van haar voorganger Halbe Zijlstra met de HO-instellingen en ook de studentenbonden toch wat nuanceren. “Ik heb de prestatieafspraken niet gemaakt, die zij net voor ik aantrad met de instellingen gemaakt en voor een deel ook met goede redenen. Die afspraken gaan maar voor een heel klein deel over rendement. Ze gaan daarnaast ook over studiesucces en over de kwaliteit van docenten. Ik weet niet of we de middelen die straks vrijkomen met het studievoorschot vrij moeten geven in de lumpsum en dan maar zeggen tegen instellingen: ‘kijk maar wat je ermee doet.’”
“Wat ik zorgelijk zou vinden is als de prestatieafspraken en de normen daarvan één op één vertaald worden op elke student. Dat zou de dood in de pot zijn. Dat zou betekenen dat straks alleen nog maar mensen met Excel-sheets zitten te turven.”
De interim-voorzitter Dymph Van den Boom was hoopvol aan het slot van de avond. “Ik ben blij dat de minister regelmatig komt, zo hebben we onlangs een interessant debat gehad over instellingsaccreditatie. Ik heb toch een kleine opening gehoord met betrekking tot de prestatieafspraken en de invulling daarvan.”
