Britten wakker geschud
De uitslag van de Britse verziekingen maakt één ding onontkoombaar. David Cameron beloofde een ‘in or out referendum’ over de Europese Unie en kan dit nu niet meer voor zich uit schuiven. Zolang de Tories een coalitie hadden met de pro-Europese liberaal democraten, kon premier Cameron zijn eigen achterban nog koest houden met de toezegging dat hij in een volgende regeerperiode tot stappen zou komen. Nu zit hij daar aan vast en moet voorkomen dat de anti-Europa vleugel hem chanteert met verdeeld stemmen of zelfs een overstap naar UKIP.
Met zorg tegemoet
Het referendum gaat dus door en het kon wel eens naar voren gehaald worden, zodat Camerons tweede kabinet niet tot ver in 2017 onder de druk van interne verdeeldheid over Europa moet opereren. De civil society schrikt dan ook wakker en begint zich te roeren. Zeker in het Hoger Onderwijs en de wetenschap ziet men zo’n volksstemming met zorg tegemoet. De Britse onderzoekers en instellingen scoren hoog in de EU-programma’s en willen graag mee blijven beslissen over prioriteiten en richting van het Europees kennisbeleid.
Universiteiten en individuele wetenschappers worden nu actief om de bevolking te overtuigen en te mobiliseren ten gunste van EU-deelname. Zo is op Social Media inmiddels een nieuwe Facebook community gestart van Scientists for Europe. Ook de koepels van de kennissector laten zich horen. De campagne is dus al begonnen nog voor dat de datum en de feitelijke inzet van het referendum vastgesteld zijn.
EU-voorzitterschap cruciaal
Twee punten verdienen nu al extra aandacht, zou Cameron de datum naar voren halen dan wordt het Nederlandse EU-voorzitterschap cruciaal immers wil men een referendum in 2016 al houden, dan zal in de eerste maanden van dat jaar de conclusie getrokken moeten worden met welke hervormingen en flexibiliseringen van de EU Cameron naar de Britste burgers zouden kunnen gaan om hem een stem vóór het aanblijven in Europa te kunnen aanbevelen.
Zijn politiek geestverwant Mark Rutte zou als Europa-voorzitter van dat moment dan in de referendumcampagne een sleutelrol kunnen krijgen om de Britten te helpen overtuigen. Opmerkelijk is ook dat de Eurocommissaris die hier coördinerend moet optreden de Nederlandse vicevoorzitter van de commissie is, Frans Timmermans.
Het tweede punt van aandacht vormt de positie van Schotland. De triomferende SNP staat vierkant achter het aanblijven van het Verenigd Koninkrijk in de EU. Zou een referendum tot een negatief oordeel leiden, dan kan dat de schotse nationalisten het argument geven alsnog het onafhankelijkheidsreferendum te herhalen en met afscheiding te dreigen. Een zelfstandig Schotland zou dan immers lid van de EU kunnen blijven. Cameron speelt kortom hoog spel met twee Unies tegelijk.
