De kunst van vertrek
Het werd lange tijd niet voor mogelijk gehouden, maar het lukte GroenLinks-leider Bram van Ojik zowel de coalitie van VVD en PvdA als electorale concurrent D66 naar zijn pijpen te laten dansen bij de studiefinanciering. Het kabinet kreeg geen meerderheid rond voor de plannen met een leenstelsel, zoals deze in het regeerakkoord waren neergelegd. Pogingen van minister Bussemaker eruit te komen door deze plannen in stukjes te knippen sneuvelden al direct in de Tweede Kamer. Er was voor Rutte en Bussemaker nog maar een uitweg: steun van GroenLinks.
Hij definieerde de prijs
Op dat moment sloeg Bram van Ojik toe. Hij definieerde de prijs die de coalitie en D66 zouden moeten betalen voor de verwezenlijking van hun wensen. Die prijs bestond uit twee onderdelen. Ten eerste een op de langere termijn over de loopbaan van afgestudeerden duidelijk nivellerende afbetaling en ten tweede het voortbestaan van de OV-kaart voor studenten, inclusief die in het MBO.
Met slechts vier zetels in de Tweede Kamer wist Van Ojik de buit binnen te halen. De concessie die hij deed was vooral een fictieve. Niemand nam immers serieus dat bij invoering van een leenstelsel ook nog de collegegelden voor HBO en WO fors zouden kunnen worden verlaagd. Deze wens van GroenLinks leverde Van Ojik zogenaamd in.
Vuile werk aan Klaver
Hij liet het vuile werk en de details uitwerken door het duo Duisenberg (VVD) en Klaver, zijn HO en SF-woordvoerder. Tegelijkertijd is nu duidelijk dat hij de gezel hiermee zijn meesterproef liet doen. Met dit huzarenstukje was meteen duidelijk dat de GroenLinks-leider hierna zo’n politieke triomf waarschijnlijk nooit meer zou overtreffen.
Daar komt nog iets bij. De gedoogconstructie van Rutte-II in de Senaat is na de Statenverkiezingen politiek feitelijk buiten werking gesteld. De situatie wordt hierdoor labieler. Ook dat maakt het moeilijker voor GroenLinks successen te boeken als dat bij de studiefinanciering. De geslepen en ervaren Van Ojik wist dus precies dat dit het moment was om het stokje over te geven. Tenslotte, voor hem en na hem zullen niet veel andere fractieleiders van kleine, linkse oppositiepartijen het schoppen tot de nummer-1 plek in de ScienceGuide-top 10.
