‘Universiteiten zijn een paradijs’
Carlos Moedas en Sander Dekker waren bij de studenten van Room for Discussion. Ze gingen met elkaar in de debat over Open Acces en de investeringsagenda van Juncker en Horizon 2020. Beide bewindslieden hielden een pleidooi voor meer publieke investeringen in R+D.
Geen Higgs zonder publieke investeringen
De Eurocommissaris voor innovatie en R+D, Carlos Moedas, bepleitte dat zonder die investeringen Europa nooit het Higgs-deeltje ontdekt zou hebben. Daarnaast waren beide bewindslieden voorstander van Open Acces, universiteiten zijn een paradijs, maar als je de universiteit verlaten hebt dan moet je zelfs betalen om je eigen wetenschappelijke artikelen te kunnen lezen, zo ondervond Sander Dekker laatst.
Tijdens zijn werkbezoek aan Nederland had Carlos Moedas nog maar eens bevestigd gekregen hoe goed Nederland het doet op het gebied van innovatie. “Nederland is een groot voorbeeld voor Europa, ik zal even wat cijfers geven. We zijn nu bezig met een programma van 18 miljard euro.
Alleen de beste onderzoekers krijgen projecten gefinancierd. Nederland is een land met zestien miljoen inwoners en krijgt €3 miljard uit dat fonds. Dat is verbazingwekkend voor een land van die omvang. Jullie land heeft meer dan 300 ERC-Grants van de Europese Researchcouncil. Dat is het beste van het beste. Dat zijn allemaal beurzen van 2 á 3 miljoen euro voor het beste onderzoek wat er in Europa te vinden is.”
Groot compliment voor Nederlands onderzoek
Daarnaast noemde Moedas ook nog het aantal hoogwaardige publicaties. “60% van de artikelen die in Nederland worden geschreven staan in de top-10 van de wereldwijde citatie-index, dat is ongelofelijk. Jullie kunnen je vergelijken met hele grote landen.”
Dekker beaamde dat. “Nederland doet het heel goed, R+D is het enige Europese programma waar we meer geld uitkrijgen dan dat we erin stoppen. Voor elke euro die we erin stoppen krijgen we anderhalve euro terug. Dat is een groot compliment voor de Nederlandse onderzoekers. Wat ik zo mooi vind aan Horizon2020 is dat het heel competitief is. Je krijgt alleen maar geld als je de beste bent. Dus dat toont aan dat Nederlandse universiteiten het heel goed doen.”
Ook kwam het groei- en investeringsplan van Juncker aan de orde. Moedas legde uit waarom Europa dit deed. “De situatie nu is dat overheden weinig financiële mogelijkheden hebben. Je kan geen groei creëren met alleen een decreet. Het is ook zo met banen, politici creëren geen banen. Landen hebben eigenlijk drie mogelijkheden om productie en innovatie aan te jagen. De eerste is dat je meer moet gaan werken voor hetzelfde geld, tweede is dat je voor minder geld gaat werken, het derde is meer innovatie, dat houdt in dat je producten maakt die andere mensen willen kopen omdat ze beter zijn.”
Een nieuw instrument
Onlangs ontstond er onrust over het Juncker-plan er werd bekend dat €2.7 miljard uit Horizon 2020 overgeheveld zou worden naar Juncker-plan. Moedas zette uiteen waarom dit werd gedaan. “We hebben nu een nieuw en heel interessant instrument in de EU: het groei en investeringsplan van Juncker, het is een fonds van 300 miljard Euro. Deze investeringen doen we om van Europa een stevige kenniseconomie te maken. Dus het Junckerplan doet ook veel voor kennis en innovatie in Europa. En Horizon 2020 draagt bij aan die doelstelling. Dus aan het eind van de dag is er meer geld voor kennis dan die €80 miljard van Horizon 2020, we proberen op die manier er meer uit te halen dan we nu al hebben.”
Maar er was nog een doelstelling van Moedas om zoveel te investeren in kennis, want er konden ook dingen beter. “Europa is er heel goed in om kennis te creëren. 7% van de wereldbevolking produceert 30% van de kennis in de wereld. Maar wat we nog onvoldoende doen is die kennis transformeren naar echte kennis die onze levens ook echt beter kunnen maken. Daarnaast moet je ook kijken wat de output is van deze investeringen. We moeten investeren in fundamenteel onderzoek, iets waar we al goed in zijn, maar we moeten ook onderzoek doen dat dichter bij de markt staat, zodat we nieuwe producten kunnen ontwikkelen.”
Sander Dekker lichte toe hoe de Nederlandse regering naar deze investeringen kijkt. “Voor Nederland is het belangrijk dat we Europa moderniseren. Soms ben ik kritisch op Europa, omdat we teveel geld besteden aan de oude economie, zoals landbouw. Nederland is er altijd voor geweest om meer geld te steken in innovatie en onderzoek. En met het programma Horizon2020 hebben we een grote stap vooruit gezet. Nu investeren we geld in de nieuwe economie, in kennis en in innovatie, maar we hebben nog een lange weg te gaan.”
Silicon Valley als voorbeeld
Een vraag uit de zaal was of het wel nodig was dat er zoveel publiek gefinancierd wordt in innovatie, kijk bijvoorbeeld naar Silicon Valley in Amerika, dat wordt allemaal mogelijk gemaakt met privaat geld, zo stelde één van de studenten. Moedas reageerde op die vraag. “Ik ben een liberaal in hart en nieren maar als het ergens nodig is dat er publiek geld nodig is dan is dat wel bij R+D. Fundamenteel onderzoek zou dan volledig buiten de boot vallen, als we dat over zouden laten aan de vrije markt.”
Als voorbeeld noemde Moedas de deeltjesversneller in Cern. “In 1993 is er in Texas gestart met een soortgelijke geleider, maar die is na een paar jaar stop gezet omdat er geen geld meer was. Wij hebben hier in Cern wel het higgs-deeltje ontdekt. Dat was zonder publieke financiering onmogelijk geweest. Dat had in Amerika nooit gekund want er is altijd een marktfalen in dat opzicht en dat moet ondervangen worden door publiek financiering.”
Het andere onderwerp wat uitvoerig aan de orde kwam was Open Access een onderwerp waar Dekker zich al langere tijd hard voor maakt. “Wat we met Open Access beogen is dat kennis vrij beschikbaar is. Universiteiten zijn een paradijs, omdat alle wetenschappers en studenten vrij toegang hebben tot alle kennis, maar universiteiten betalen vele miljoenen om die toegang te krijgen. Maar deze kennis is niet vrij beschikbaar voor leraren, huisartsen en ondernemers.”
Geen restricties in delen van kennis
“Dat is heel vreemd. Het is onderzoek en kennis wat publiek gefinancierd is. Dat zelfde publiek moet vervolgens betalen om dat onderzoek te kunnen lezen.” Dekker stelde daarom voor “‘flip the system’, op die manier kunnen we meer kennis met elkaar delen. Het zorgt voor betere onderzoek als iedereen er toegang tot heeft en het is ook goed voor de transparantie. Als we de oorlog willen winnen als het gaat om wie het meest innovatief en ondernemend is ter wereld, dan moeten er geen restricties zijn in het delen van kennis.”
Moedas beaamde dit en zette uiteen dat Horizon 2020 ook een belangrijke rol speelt om Open Acces te bevorderen. “Open Acces is ook een doelstelling van Horizon2020. We willen gratis toegang tot kennis, we denken dat we daar betere wetenschap van krijgen als iedereen toegang heeft tot die informatie.”
Maar de Eurocommissaris voor innovatie en R+D zag wel in dat hij dan de uitgevers tegemoet moest treden. “Dat betekent wel dat het businessplan van uitgevers anders moet. Zodat ze niet meer geld ontvangen uit abonnementen die ze afsluiten met universiteiten, maar dat ze op een andere manier geld verdienen, maar wel op een manier dat burgers vrij toegang hebben tot die wetenschappelijke artikelen. We moeten daarom uitgevers helpen om een nieuw bedrijfsmodel te ontwikkelen. Want Open Acces is heel belangrijk, zeker ook voor de jonge generatie, want die vindt het heel normaal dat alles vrij toegankelijk is.”
