Leer van Duitsland!
De werkgevers geven de Tweede Kamer enkele stevige boodschappen mee voor het debat over het beleid van minister Kamp, dat de industrie en ‘slimme groei’ moet bevorderen. Daarbij wijzen zij op cruciale signalen vanuit Europa en de analyses van de AWTI en het Rathenau Instituut.
“Recent publiceerde de Europese Commissie haar landenspecifieke aanbevelingen. Hierin geeft de Commissie onder andere aan dat: het zaak is overheidsuitgaven te verschuiven naar de ondersteuning van investeringen in O&O (Onderzoek en Ontwikkeling) en werken aan randvoorwaarden voor de verbetering van particuliere O&O-uitgaven, teneinde de neerwaartse trend in de publieke O&O-uitgaven te keren en het potentieel voor economische groei te vergroten. Deze aanbeveling is ons uit het hart gegrepen want de financiële kaders voor onderzoek en innovatie zijn knellend.”
Schade aan bereidheid
De ministeries krijgen van het bedrijfsleven ondubbelzinnig op hun falie als het gaat om woorden versus beleid ten aanzien van investeringen in kennis. “Cijfers van het Rathenau instituut laten zien dat in totaal de onderzoeks- en innovatie investeringen van de overheid (direct en indirect, d.w.z. fiscaal) tussen 2012 en 2018 met ongeveer 550 miljoen zullen dalen. Als aandeel van het BBP is dit een daling van 0,96 naar 0,82 procent.”
“De meest stevige bezuinigingen treffen het toegepast onderzoek en uitgaven van departementen. Daarnaast wordt door dit kabinet stevig bezuinigd op de fiscale innovatie-instrumenten (in 2016 en 2017 is nog ruim 100 miljoen te verwerken). Met name het toegepaste onderzoek en de fiscale instrumenten zijn belangrijke investeringen om de particuliere O&O uitgaven ter versterken zoals de Commissie aanbeveelt. Bezuinigen daarop schaden immers de investeringsbereidheid van private bedrijven.”
Alternatief beleid
Het alternatief om dit te keren is voor Hans de Boer en zijn leden helder. Zij bepleiten bij de Kamer:
“-De taakstelling op de fiscale instrumenten terug te draaien en te zorgen dat er in 2016 geen verdere versobering plaatsvindt van het fiscale innovatie-instrumentarium.
-De bezuinigingen op het toegepast onderzoek te heroverwegen. Daarbij vragen we met name te kijken naar de gevolgen voor het MKB en bij onverhoopte bezuinigingen de MKB specifieke delen zoveel mogelijk te ontzien.”
Over het toekomstfonds is men ronduit korzelig. “Tevens roepen we de Minister op om het onderzoeksdeel van het toekomstfonds met voorrang te bestemmen voor het toegepaste onderzoek en private initiatieven. Dat past ook beter bij de aard van het fonds. De brief van de Minister over dit deel van het fonds (dat daarnaast nog een MKB deel bevat) laat duidelijk zien dat het (te) complex is om ook fundamenteel onderzoek in dit fonds te passen.”
Europa zet door
Op Europees terrein staan de seinen gelukkig wel nadrukkelijk op groen. In Horizon 2020 werken bedrijven en kennisinstellingen meer en beter samen. “De eerste cijfers zijn hoopvol, er lijkt een stijging te zijn in de bedrijfsdeelname van 22% naar 31%. Traditioneel doen vooral kennisinstellingen het goed in Horizon 2020. Via jaarlijks 50 miljoen matchingsmiddelen worden de kennisinstellingen door dit kabinet nog beter in staat gesteld het goed te doen in Horizon 2020. Dat is op zichzelf een prima voornemen.”
De samenwerking met het MKB kan en moet daarbij wel veel beter. De werkgevers komen daarbij met een interessante suggestie. Noch ‘prestatieafspraken’ noch ‘kwaliteitsafspraken’ doch ‘inspanningsafspraken’. “Tegelijkertijd zien we echter ook dat de MKB deelname voor verbetering vatbaar is. Deze bedrijven hebben vaak niet de schaal en de mankracht om volledig mee te draaien met Horizon 2020. VNO-NCW en MKB Nederland pleiten ervoor dat het kabinet bij de inzet van de 50 miljoen matchingsgeld ook inspanningsafspraken maakt met de kennisinstellingen om Nederlands MKB mee te nemen in Brussel. Kabinet en kennisinstellingen zouden hier jaarlijks de voortgang in kunnen monitoren. Ambitie zou moeten zijn de deelname van het Nederlands MKB te verdubbelen (ligt nu rond de 13%).”
Deutsches Vorbild
Met grote kracht onderstreept VNO-NCW dat een betrouwbare en visionair investerende overheid nu meer dan ooit noodzakelijk is. Zwabberbeleid heeft men lang genoeg moeten tolereren, zo laten zij merken. Het grote voorbeeld hier is natuurlijk ‘die Kanzlerin’ met haar onversaagde beleid van uitdaging, investering voor de lange termijn en stimulansen van kennisintensieve samenwerking op alle niveaus.
“Als iets het Nederlandse industriebeleid de laatste jaren immers gekenmerkt heeft dan is het wel het continue wisselen van beleid. Het Duitse voorbeeld laat zien dat continuïteit van beleid juist een voorwaarde is voor succes! De hoofdboodschap van het AWTI advies over de topsectoren dat continuïteit van belang is, is het bedrijfsleven dan ook uit het hart gegrepen.”
