Onderwijs en onderzoek losgezongen

In het advies ‘de verwevenheid van onderzoek en hoger onderwijs: eenheid in verscheidenheid’ gaat de AWTI in op in hoeverre de relatie tussen onderzoek en onderwijs in het WO en HBO onder druk staan en wat voor beleid er voor zorgt dat deze band bijdraagt aan onderwijskwaliteit, onderzoekskwaliteit en de toekomstperspectieven van studenten.

De conclusies zijn zorgelijk. In het WO zorgen de hoge werkdruk voor onderwijzend personeel en de sterke nadruk op onderzoek voor een situatie waarin de balans zoek lijkt. “Een universiteit is op de eerste plaats een opleidingsinstelling, maar een universitaire carrière is tegenwoordig veel meer afhankelijk van onderzoeksprestaties dan van onderwijsprestaties.”

Het tij keren

Ook de nadruk op profilering en differentiatie in het hoger onderwijs hebben volgens de AWTI een ongunstig effect. “Het onderzoek raakt steeds verder geconcentreerd op een beperkt aantal plaatsen. Binnen Nederland gebeurt dit omdat universiteiten zich profileren. Op mondiale schaal concentreert het toponderzoek zich in academische hotspots. Het onderwijs blijft daarentegen verspreid aangeboden (als waarborg voor de toegankelijkheid).”

Terwijl in het WO onderzoek meer en meer leidend is, worstelen hogescholen nog altijd met hoe het onderzoek dat in lectoraten en kenniscentra wordt gedaan. De AWTI concludeert daarom dat in het hoger onderwijs op verschillende plekken de verwevenheid niet goed tot stand komt. “Het hoger onderwijs staat voor de uitdaging om, waar nodig, het tij te keren en de koppeling tussen onderwijs en onderzoek – gedifferentieerd – op de toekomst te richten.”

Om dat tij te keren doet de adviesraad verschillende aanbevelingen. Zo moeten instellingen veel explicieter maken in hun opleidingen wat onderzoek bijdraagt aan het onderzoek en welk onderzoek daarvoor nodig is. Bovendien moeten universiteiten meer gaan sturen op onderwijskwaliteit en minder op kwantiteit. De AWTI verwacht dat instellingen “de middelen die vrijkomen door invoering van het studievoorschot hiervoor in te zetten.”

Ranking van onderwijs

Ook in het personeelsbeleid moet meer worden ingezet op een versterking van het onderwijs, “onder andere door wetenschappelijk personeel meer te belonen op basis van onderwijsprestaties.” Kwalitatief hoogwaardig onderwijs moet beloond worden en zichtbaar gemaakt. “Stel nationale prijzen of onderscheidingen in voor excellente docenten. Bevorder de totstandkoming van een nationale ranking van het onderwijs, die ook inzicht geeft in de koppeling van het onderwijs met het onderzoek.”

Bij hogescholen mag meer de nadruk komen te liggen op praktijkgericht onderzoek in relatie tot het onderwijs. De AWTI pleit ervoor de middelen uit het studievoorschot in te zetten op bijscholing van docenten op het gebied van onderzoek en de uitbreiding van het aantal lectoren.

Tot slot moet er meer onderzoek gedaan worden naar  de relatie tussen onderzoek en hoger onderwijs, zo ziet de AWTI. “Het wetenschappelijke inzicht in de betekenis van onderzoek voor het hoger onderwijs is beperkt. Het inzicht in de betekenis van het onderwijs voor het onderzoek is zo mogelijk nog dunner. Om de verwevenheid van onderzoek en onderwijs te versterken waar dat zinvol is, is een steviger empirische basis nodig.”

U leest het volledige advies van de AWTI hier