De Griekse kennistragedie
Olga Wessels en Tim Buiting beide werkzaam voor Neth-ER in Brussel geven hun analyse over de crisis in het Griekse onderzoek en onderwijs.
“De gevolgen van de crisis in Griekenland zijn goed merkbaar in de Griekse onderzoek- en onderwijswereld. Waren zij in de Klassieke Oudheid nog het epicentrum van kennis en wetenschap – anno 2015 zien de Grieken hun talent wegvluchten en de uitgaven aan kennis kelderen.
Volgens de Europese Commissie staat een vertrek van Griekenland uit de Europese Unie niet meer ter discussie sinds maandag. Een vertrek van Griekenland uit de Olympische spelen van de wetenschap, de Europese kennisprogramma’s zoals Horizon 2020, is evenmin aan de orde. De echte tragedie is echter het acute verlies van talent en onderzoek- en innovatieoutput.
Vrije val kwaliteit Grieks onderzoek
Kennisinstellingen in Griekenland staan al jaren onder grote financiële druk en dit heeft gevolgen voor de kwaliteit van onderzoek en onderwijs. Zo zijn de wetenschapsbudgetten gehalveerd sinds 2009, meldt Science Business. De enige Griekse universiteit in de Times Higher Educationranking, de Universiteit van Kreta, heeft van de 17,5 miljoen euro staatsfinanciering in 2011 in 2014 nog maar 3,1 miljoen euro over. Voor een universiteit die volledig afhankelijk is van publieke bijdragen heeft dit desastreuze gevolgen.
Verder kunnen Griekse onderzoekers niet meer bij online versies van wetenschappelijke tijdschriften. Zo heeft de Griekse crisis ervoor gezorgd dat de Hellenic Academic Libraries Link (HEAL-Link) stopt met zijn services, omdat de Griekse overheid er niet meer voor betaalt. Het tijdelijk sluiten van de Griekse banken heeft ook direct effect op de wetenschap. Reiskosten kunnen niet worden betaald, benodigdheden kunnen niet worden aangeschaft en het lidmaatschap voor bijvoorbeeld de Europese Raad voor Kernonderzoek (CERN) staat op het spel, meldt Science Magazine.
Generation-G
“Generation-G: Young, Gifted and Greek”, zo omschreef The Guardian in januari dit jaar de generatie van jonge Grieken die het land verlaten om hun toekomst veilig te stellen. De exorbitante jeugdwerkloosheid van 60% en een gemiddeld loon ver onder het Europees gemiddelde voor delucky few die wel werk weten te vinden, zorgen voor een uittocht van talent. Cijfers van EP-Nuffic laten zien dat de instroom van Griekse studenten in het Nederlandse hoger onderwijs tussen het collegejaar 2008-2009 en 2012-2013 met 31% is gegroeid. De huidige zware bezuinigingen op het onderwijs in Griekenland zullen het tij niet keren.
Consequenties voor Nederland?
De ‘vrije val’ die Griekenland momenteel doormaakt heeft ook mogelijke consequenties voor het Nederlandse kennisveld. Wetenschappers zijn minder zeker van de kwaliteit van hun – beoogde – Griekse partners; hebben ze wel toegang tot de laatste wetenschappelijke data en benodigdheden voor degelijk onderzoek? Kan excellentie wel worden gewaarborgd zonder adequate financiering? Het gebrek aan investeringen in de eigen Griekse kennissector hangt als een zwaard van Damocles boven de wetenschappelijke toekomst van de Helleense Republiek.
De toekomst is sterk afhankelijk van de politiek en daarmee moeilijk te voorspellen. Donderdag 9 juli 2015 is de deadline voor Griekenland om met een voorstel te komen voor hoe nu verder. Komen de Grieken daadwerkelijk met nieuwe voorstellen, dan is zondag een extra Europese top over de situatie. Hoewel de regeringsleiders zich onverminderd somber uitlaten over de vooruitzichten, is niets uitgesloten. Het was de Griekse filosoof Aristoteles die al zei dat men een echte vriend pas herkent nadat men veel zout met hem heeft gegeten.
