Kamer diept Strategische Agenda uit

Nu de Strategische Agenda van Bussemaker er ligt, hoe gaat de Tweede Kamer deze agenda op zijn merites beoordelen? Zijn dit inderdaad de plannen die het Nederlands hoger onderwijs het beste van de wereld moeten maken in 2025. Deze vraag willen Pieter Duisenberg en Michel Rog graag beantwoord zien. Daarom hebben beide parlementariërs het initiatief genomen voor een uitgebreide hoorzitting. Deze hoorzitting wordt dan ook anders dan de gebruikelijke rondetafelgesprekken in de Tweede Kamer. Michel Rog: “We willen nu echt de diepte in.”

Voor de modale man

Om dit plan verder uit te werken had Pieter Duisenberg Michel Rog uitgenodigd op zijn kajuitboot, die hij speciaal voor de gelegenheid had aangemeerd in Amsterdam. Deze boot is in de jaren 70 gebouwd om het varen ook mogelijk te maken voor ‘de modale man.’ Dat kon CDA’er Michel Rog wel waarderen, als partij voor de middeninkomens.

Duisenberg zette aan het begin van de regenachtige ochtend uiteen waarom hij deze bijeenkomst wil organiseren: “Ik denk dat een hoorzitting heel interessant is, omdat de Tweede Kamer zich nu moet voorbereiden op de Strategische Agenda. Daar heeft de Kamer normaliter een aantal instrumenten voor. Het nadeel daarvan is dat we niet echt de diepte in kunnen. We willen daarom nu een aantal verdiepende gesprekken voeren.”

Je weet welke reactie je krijgt

Michel Rog vult dit aan. “En dan niet alleen met de bekende vraag-en-antwoord-vraag-en-antwoord setting. Maar wij willen nu ook echt door kunnen vragen. Daarom willen we ook een gevarieerd gezelschap niet alleen maar de usual suspects. Persoonlijk merk ik zelf in mijn werk als Kamerlid dat ik steeds meer rechtstreeks met bijvoorbeeld de universiteiten praat of met de particuliere aanbieders. Gewoon de mensen die het werk echt doen, in plaats van alleen maar hun vakbonden. Vaak weet je vooraf al wel, welke reactie je gaat krijgen van de studentenbonden of de koepels. We willen daarom nu de diepte in met het ‘goede gesprek’, op deelthema’s.”

Het CDA-Kamerlid hamert er dan ook op dat dit van de vaste Kamercommissie een stevige voorbereiding vraagt. “Als wij echt verdiepende gesprekken willen dan moeten we de vragen eigenlijk ook van te voren met de commissie delen. Ik wil nu echt een hoorzitting, een beetje in de sfeer en met de diepgrondigheid van een parlementaire enquête. Zodat we goed voorbereid zijn en vragen van te voren ook onderling kunnen verdelen. Wellicht kunnen wie die ook al voorleggen aan de gasten. Zo kan er ook echt een verdiepend gesprek gevoerd worden.”

Cees Veerman moet aanwezig zijn

Duisenberg introduceert het eerste thema van die hoorzitting. “We zouden allereerst kunnen kiezen voor een algemeen strategische thema. Cees Veerman moet daar natuurlijk bij aanwezig zijn. Om te kunnen zien wat er nu met zijn rapport is gebeurd. Daarnaast moeten we ook op een aantal thema’s de diepte ingaan. Om te kijken of deze agenda ver genoeg gaat om in 2025 het beste onderwijs ter wereld te krijgen en dat willen we in deze gesprekken graag verkennen.”

Michel Rog noemt een ander thema die wat hem betreft aan de orde zou moeten komen. “Ik zou het heel interessant vinden om het thema Leven Lang Leren verder uit te diepen. In het bekostigde onderwijs is dat steeds meer ondergesneeuwd, maar in het particuliere onderwijs zien we juist een enorme groei. Het is daarom ook wel interessant om te kijken hoe je rechten kan toekennen aan studenten om zich te kwalificeren of om een deeldiploma te behalen. Duisenberg benadrukt “dat wat mij betreft modularisering en certificering bij dit thema zeker terug moet komen, daar wil echt mee aan de slag.”

Niets over BaMa-structuur

Duisenberg vindt overigens ook dat de externe blik bij het thema LLL betrokken moet worden. “In het buitenland zie je veel meer dat studenten na hun bachelor gaan werken en pas een paar jaar later de master gaan volgen. Het zou interessant zijn om bij het thema ‘Leven Lang Leren’ daar ook naar te kijken. Want volgens mij wordt zo’n masteropleiding daar veel beter van als je wat oudere studenten trekt die al werkervaring hebben. Daar komt bij, deze agenda van Bussemaker zegt niets over het goed neerzetten van de BaMa-structuur.“

Michel Rog wil in deze verdiepende gesprekken ook kwaliteitsafspraken terug laten komen. “Ik wil een thema over: ‘hoe gaan we de zaken borgen?’ Dan gaat het over de relatie kwaliteitsafspraken en prestatieafspraken. Dat is een belangrijk maatschappelijk thema. Ik vind het ook echt thuishoren in een verdiepend gesprek. En dan niet de geijkte verhalen, we zoeken daarom ook echt mensen die ons aan het denken kunnen zetten. Dat zullen ook wel gesprekken zijn waarbij het zo nu en dan gaat knetteren, maar dat is ook niet erg.”

Met het bedrijfsleven in mijn hoofd

Duisenberg ziet ook nog een thema: de externe blik, hoe kijken de stakeholders, maar ook het buitenland naar het hoger onderwijs. “Ik zit bijvoorbeeld met het bedrijfsleven en wetenschap in mijn hoofd, vanuit dat perspectief heb je ook de koppeling met de Wetenschapsagenda. Daarnaast heb je het afnemend beroepenveld, de bedrijven en de overheid, maar natuurlijk ook de wetenschap. Er zijn ook studenten die na hun studie de wetenschap in gaan.”

Resumerend over de thema’s en de hoorzitting concludeerde Duisenberg. “We gaan dus verdiepende gesprekken houden in twee dagen, per dag drie sessies van 2 uur en dan vier genodigden per sessie. Wij hebben nu een aantal thema’s maar de andere partijen moeten natuurlijk ook nog thema’s inbrengen. Daarnaast is het juist ontzettend leuk omdat op locatie te doen. We willen dan ook een locatie die de toekomst uitstraalt, één dag op een hogeschool en de andere dag op een universiteit. En het moet natuurlijk openbaar.”

Zijn 4000 docenten het antwoord?

Na het bespreken van de opzet van de hoorzitting had het CDA-Kamerlid nog wel ‘existentiële’ vraag die hij tijdens de hoorzitting beantwoord wil hebben. “De richting van deze agenda daar zal iedereen over zeggen dat is een goed en verstandig, maar in de uitwerking wat krijgen we dan?  Zoals bij die 4000 extra docenten, wat gaan die dan doen, mogen die dan ook onderzoeken, maar daar is dan geen geld voor. Ook zijn er naast die ambities voor meer docenten een waaier aan overige ambities, maar daar is maar een beperkt bedrag voor.”

“Eén van mijn existentiële vraag zal zijn, niet om negatief te zijn, maar zijn dit de beste keuzes of moet je ook gewoon eerlijk zijn, het hoeven niet precies 4000 docenten te zijn? Maar het kan ook dat universiteiten en hogescholen geld steken in online onderwijs. Ik ben benieuwd wat de instellingen daarvan vinden.”

Een soort D66-plan

Duisenberg wil dit punt over 4000 docenten toch graag wat nuanceren. “Het punt is, wanneer Bussemaker niets had opgeschreven, dan had iedereen weer commentaar gehad: ‘de minister heeft geen ideeën.’ Dat was namelijk eerst zo. Toen was er alleen maar het geld en waren er nog geen ideeën.” Rog reageert lachend: “een soort D66-plan, ‘we willen meer geld, dan is alles opgelost.’”

Toch is de grondhouding van het CDA positief. Rog vindt het ook goed dat de minister nu verschillende adviesorganen heeft gevraagd om deze agenda verder uit te diepen. “Ik vind het echt heel gaaf dat de Onderwijsraad en de SER ook advies gaan geven op deze Strategische Agenda. Zo krijgt Bussemaker, maar ook de Kamer van deze instanties ook feedback. Zo kunnen we straks het parlementaire debat nog beter voeren.”

Bussemaker is oud-Kamerlid

Op de vraag of deze tweedaagse hoorzitting geen herhaling is van de HO-tour van Bussemaker, zegt Duisenberg: “Bussemaker is een oud-Kamerlid, zij zal het heel erg gaaf vinden als de Kamer heel serieus haar taak doet. Aan de andere kant, legt ze ook haar Agenda voor aan de SER en de Onderwijsraad en dat doet ze niet voor niets. Dat wij dit doen is volgens mij een symbool dat we deze agenda serieus nemen.”

Rog vult dit aan. “Wij moeten de regering controleren, maar het is toch heel mooi als wij dat grondig doen en gebaseerd op echte informatie uit het veld. Als Kamer nemen we dit stuk dus heel serieus. We hebben ook niemand gehoord die deze agenda tot de enkels toe heeft afgefakkeld. Laten we dus dan ook echt een serieus gesprek met elkaar voeren. Als ik de minister was zou ik dat ook echt heel waardevol vinden.”