Maatwerk vereist bij schakelen
Instellingen moeten hun eigen keuzes kunnen maken voor een bepaalde aanpak die ruimte biedt voor diversiteit en maatwerk. Dat stelt de inspectie van het Onderwijs in haar rapport “Schakelen van HBO-bachelor naar universitaire master; onderzoek naar de uitvoeringspraktijk van doorstroom en schakeltrajecten in het hoger onderwijs”.
Jaarlijks duizenden studenten
Jaarlijks zijn er enkele duizenden studenten die een bachelorgraad in het hbo hebben gehaald en die willen doorstromen naar een mastergraad in het wetenschappelijk onderwijs. De wet vraagt de universiteit en hogescholen zich actief op te stellen om zulke doorstroom mogelijk te maken. De onderwijsinspectie onderzocht de huidige praktijk door middel van een enquête onder instellingen voor hoger onderwijs en praktijkstudies bij twaalf verschillende opleidingen van zes instellingen.
De inspectie ziet een veelzijdige praktijk aan voorzieningen en instapmogelijkheden voor hbo-studenten van wie kan worden verwacht dat ze binnen redelijke termijn kunnen voldoen aan de toelatingseisen van de wo-masteropleiding. De ontwikkeling van de in de hbo-bachelor ingedaalde ‘academische route’ begint op gang te komen en kan worden beschouwd als een goed praktijkvoorbeeld. Variatie in aanbod van schakelprogramma’s blijft volgens de inspectie echter essentieel. Het vergroot de keuzemogelijkheden van studenten. Studenten moeten hun talenten maximaal kunnen ontwikkelen, via de route in het onderwijs die hen het beste past.
Ervaringen delen
Daarnaast vindt de inspectie het belangrijk dat er een dialoog tot stand komt binnen het hoger onderwijs. Daarmee kan de onderlinge kennisuitwisseling tussen instellingen verder worden gestimuleerd en kan worden geprofiteerd van elkaars ideeën en ervaringen. De koepelorganisaties kunnen volgens de inspectie behulpzaam zijn bij het tot stand brengen van deze dialoog.
De Inspectie waarschuwt wel dat de wetswijziging Kwaliteit in Verscheidenheid ertoe heeft geleid dat universiteiten zich moeten bezinnen op de vraag of en zo ja onder welke condities zij schakelende programma’s aanbieden. Zij krijgen namelijk geen bekostiging voor schakelprogramma’s.
Toegankelijkheid in het geding
Een risico van de wettelijke richtlijn voor de tarieven voor schakelprogramma’s is dat de programma’s niet kostendekkend kunnen worden gegeven. Een ander risico is dat universiteiten hun schakelprogramma’s versoberen of zich genoodzaakt zien om helemaal te stoppen met schakelprogramma’s en dat zodoende de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in het geding komt.
De minister heeft ook op het rapport gereageerd, zij kondigt aan om in gesprek te gaan met de HO-koepels en de studentenbonden. “Instellingen geven nu al aan dat veel schakelprogramma’s niet kostendekkend kunnen worden aangeboden en studenten geven aan zich zorgen te maken over het aanbod van schakelprogramma’s, waarin volgens hen nu al geschrapt wordt. Ik ga hierover op korte termijn met de VSNU en de Vereniging Hogescholen het gesprek aan en zal hierbij ook de studentenbonden uitnodigen.”
