Het HBO is nog te 20e eeuws
De minister benadrukte – net als een dag eerder bij de Universiteit Utrecht – bij de jaaropening van de Hanzehogeschool, dat het de hogescholen en universiteiten zijn die aan zet zijn in het uitwerken van de HO-strategie. “We moeten vermijden dat we een discussie gaan krijgen, waarin ik ga voor schrijven wat we gaan doen,” stelde zij in gesprek met CvB-lid Rob Verhofstad.
Een kwestie van wederzijds vertrouwen
Die boodschap lijkt de Hanze ter harte te nemen, getuige de investering uit eigen vermogen van €8 miljoen waar de hogeschool komend jaar mee zal gaan werken als extra inzet in docenten en praktijkgericht onderzoek. Collegevoorzitter Henk Pijlman benadrukte in gesprek met ScienceGuide dat de Hanzehogeschool de ruimte heeft om ook voordat de opbrengsten van het studievoorschot zich gaan uit betalen, te durven investeren. “Het is natuurlijk een kwestie van wederzijds vertrouwen, maar het scheelt ook dat wij een stevige balans hebben.”
Bussemaker zag ook dat bij de Hanzehogeschool al nadrukkelijke stappen vooruit werden gezet. Hoewel zij niets wil voorschrijven, stelt zij wel dat de opbrengsten van het studievoorschot specifiek in onderwijs en in onderzoek dat ondersteunend is daaraan zal moeten worden besteed. “In het WO betekent dat dat we echt investeren in docenten en stimuleren dat daar de aandacht op komt te liggen. In het HBO zal ook geïnvesteerd worden in lectoraten, omdat deze het onderwijs versterken.”
In het HBO meent de minister dat – hoewel er grote stappen zijn gezet – het onderwijs nog wel een moderniseringsslag kan maken. “Het HBO heeft de afgelopen jaren een enorme kwaliteitsslag gemaakt. Daar mogen alle hogescholen trots op zijn. Maar het onderwijs is vaak nog te 20ste eeuws. Daarmee bedoel ik: te veel gericht op kennisoverdracht, op learning to the test, op het geven van dat ene goede antwoord.”
Medoen met modulair onderwijs
21st century skills dus die zoals Bussemaker aangaf vereise,n dat een student zijn of haar werk later als professional kan doen in “een beroepspraktijk die steeds complexer wordt. Ze zullen ingewikkelde dilemma’s en maatschappelijke problemen tegenkomen. Gewoon goed zijn in je vak, is dan niet meer voldoende. Het gaat er ook om of je een onbekende situatie snel inschat en durft te handelen. Of je creatief bent, kritische vragen stelt. En of je over de grenzen van je sector heen kunt denken.”
Het zijn vereisten die niet zomaar gevangen lijken te kunnen worden in een vierjarige HBO-opleiding, maar een kennisloopbaan vergen die een leven lang duurt. Daar springt de minister met haar HO-strategie ook op in, onderstreepte zij met nadruk. Collegevoorzitter Pijlman stak op dat punt meteen de vinger op. Hij wil met zijn Hanzehogeschool graag meedoen aan de experimenten rond modulair onderwijs – zoals eerder door de LSVb op de agenda gezet- om ook LevenLangLeren te faciliteren. Die wens werd verwelkomd door de minister die aangaf het jammer te vinden als “het bekostigd onderwijs zich volledig zou terugtrekken uit het LevenLangLeren.”
En dat is niet het enige waarin OCW de mogelijkheden tot hervorming wil gaan bekijken. Ook in het accreditatiestelsel wil Bussemaker aanpassingen doen, te beginnen met een aantal pilots rond de instellingsaccreditatie. Dat de Onderwijsraad daar vorige week nogal felle kritiek op uitte, verbaasde haar nogal.
Een kader voor de instellingstoets
“Ik herken me in de probleemanalyse van de Onderwijsraad,” zei Bussemaker tegen ScienceGuide. En toch ziet zij niets in het advies van de raad om de instellingstoets voor kwaliteitszorg af te schaffen. “Als ik met docenten spreek zie ik wel zorgen over lastendruk,” de instellingstoets ziet zij in dat verband niet als belemmering voor de autonomie van docenten.
“Het is niet de bedoeling van mijn beleid dat CvB’s dat aangrijpen om het onderwijs binnen hun instelling helemaal dicht te gaan regelen. CvB’s moeten een kader ontwikkelen voor die instellingstoets, daarom gaan we nu eerst starten met die pilots. De crux is dat het eigenaarschap van de kwaliteit bij de docent komt.”
De speech van Jet Bussemaker bij de jaaropening van de Hanzehogeschool leest u hier
