Lessen uit Potsdam
Design thinking gaat uit van wat de mens – de klant – wenst. Niet voor niets is Stanford University één van de plekken waar dit in het onderwijs wordt gebruikt. Meinel: “Stanford is het Mekka van het ondernemerschap.”
De wereld is steeds complexer
Volgens de Duitse professor Christoph Meinel is design thinking niet zozeer een didactiek als wel een concept van waaruit onderwijs kan worden ingericht. “Studenten moeten zich er van bewust zijn wat de praktijk vraagt en wat zij daaraan kunnen toevoegen. Het gaat uit van de T-shape.” Die T-shape houdt in dat er tegelijk wordt gebouwd op de inhoudelijke kennis van de student en daarnaast dat deze student wijds kan denken, over de disciplines heen.
“De huidige onderwijsprogramma’s passen niet voor wat er in de toekomst gevraagd wordt van professionals. De ontwikkelingen gaan te snel,” ziet professer Meinel. “De wereld is steeds complexer en we moeten studenten opleiden die deze complexiteit aankunnen en niet alleen maar heel diep in de discipline zitten.”
Internet in de gevangenis
Als antwoord daarop heeft Meinel bij het Hasso Plattner Institute (HPI) for IT Systems Engineering op de Universiteit van Potsdam waar hij werkzaam is, bovenop het reguliere kennisinhoudelijke onderwijs, zogeheten design schools ingericht. Hier werken studenten uit verschillende disciplines actief samen om vragen uit de praktijk op te lossen.
“Zo hebben we in een groep bijvoorbeeld gekeken hoe we internet kunnen aanbieden jonge mensen de gevangenis. Zij kunnen niet zomaar overal toegang toe hebben, maar tegelijkertijd wil je ze wel de kans bieden om kennis te nemen van de laatste ontwikkelingen in voorbereiding op hun re-integratie in de samenleving.”
Volgens Meinel hebben veel studenten die monodisciplinair opgeleid zijn in het begin last van een ‘Praxis-shock’. “Wat opvalt is dat studenten die de design school hebben gedaan en zijn geschoold in design thinking hele intuïtieve en daardoor goed werkende oplossingen voor alledaagse problemen hebben. Dat is het effect van die samenwerking en het centraal stellen van mens bij het uitwerken van oplossingen.”
Culturele diversiteit werkt
In Potsdam zijn de studenten van de eigen universiteit allemaal engineers. Daarom worden voor de design schools ook studenten van elders bij de projecten betrokken. Het is een kleine private instelling waarvoor strenge toelatingseisen gelden. Werkt zo’n multidisciplinaire benadering ook op een grote inclusieve hogeschool met studenten van hele verschillende culturele achtergronden?
Meinel denkt van wel. “Het is voor design thinking juist heel behulpzaam als er sprake is van culturele diversiteit. Juist in hele heterogene groepen komt men tot oplossingen die ook echt overal passend zijn.” Meinel verwacht derhalve geen problemen op een hogeschool die zowel studenten van het VWO als doorstromers uit het MBO moet opleiden.
Wat wel van belang is, is dat ook de docenten in design schools op de juiste manier geschoold zijn. In Potsdam is daartoe een train-the-trainers programme ingesteld. “We hebben docenten uit hele verschillende disciplines, maar in de schools spreken we eigenlijk meer van coaches. Je kunt als docent niet overal het antwoord op hebben, maar je staat studenten bij met adviezen. ‘Heb je hier wel aan gedacht? Kijk daar nog eens naar’. Het is een hele intensieve manier van begeleiden.”
Bij Stenden en NHL zijn ze zich daar van bewust. Daar kijkt men naar kleinschalig onderwijs in zogeheten ateliers als invulling van de principes van design thinking. “We zullen dan inderdaad ook gaan kijken hoe we docenten op die manier van onderwijzen kunnen klaarstomen,” zegt Klaas Wybo van der Hoek van Stenden.
