D66 en SP willen old boys kwijt
Onlangs heeft minister Bussemaker haar wetsvoortsel naar de Kamer gestuurd. Inmiddels is een reeks schriftelijke Kamervragen over gesteld en de kritiek is fors, zowel ter linker als ter rechterzijde van de Kamer. D66 en SP willen vooral meer inspraak voor studenten, terwijl het CDA zich afvraagt of meer inspraak wel afdoende is. Ook heeft de Kamer – in het bijzonder de twee reformatorische fracties – zware kritiek op de meldplicht voor Raden van Toezicht.
Onophoudelijk wijzigen van wetgeving
Eerder had de Raad van State die de minister dringend verzocht om dit laatste punt te schrappen uit haar voorstellen. De minister zet door, maar dit kan op weinig goedkeuring rekenen van CU en SGP. “De SGP vraagt zich af of het onophoudelijk wijzigen van wetgeving bevorderlijk is voor een klimaat waarin bestuur, toezicht en medezeggenschap van onderwijsinstellingen zich stabiel kunnen ontwikkelen. Bovendien maken zij zich zorgen over de verdere inkapseling van de privaatrechtelijke sfeer door de overheid, die averechts kan uitpakken.”
Daarnaast ziet de SGP nog een ander probleem bij de meldplicht: “Hoe beoordeelt de regering het risico dat door de meldplicht gevoelige informatie op straat kan komen te liggen op grond van de Wet openbaarheid van bestuur, in een fase waarin vertrouwelijkheid uiteindelijk tot betere resultaten zou kunnen leiden.”
Waarom moet dit eigenlijk?
De ChristenUnie vraagt zich af of de meldplicht niet een vervaging van verantwoordelijkheden gaat opleveren, met alle gevolgen van dien. “Nu de interne toezichthouder wordt verplicht om in bepaalde gevallen een melding bij de inspectie te doen, draagt de interne toezichthouder het toezicht op zijn minst gedeeltelijk over aan de externe toezichthouder. Is in deze situatie het handelen van de interne toezichthouder ondergeschikt aan de externe toezichthouder? Wordt de relatie tussen de interne en externe toezichthouder hiermee niet onnodig onder druk gezet?”
Ook regeringsfractie VVD heeft kritische vragen op dit punt. Zij vraagt zich eigenlijk af of dit niet een oplossing is die op zoek is naar een probleem. “Welke onderbouwing de regering heeft om tot deze rigoureuze wijziging te komen. Wat is de probleemstelling die hier aan ten grondslag ligt en waarom is de geboden oplossingsrichting volgens de regering de juiste? Is de voorgestelde oplossing volgens de regering de enige of zijn er ook alternatieven?” En de meest dodelijke vraag: “Waren de incidenten als Amarantis en ROC Leiden anders gelopen als deze meldplicht van kracht was geweest?”
Ongelovig D66
D66 heeft vooral zorgen bij deze wet als het gaat om bevoegdheden voor de HO-medezeggenaschapt. “De D66-fractie heeft met ongeloof kennisgenomen van het wetsvoorstel versterking bestuurskracht. Zij zien het wetsvoorstel als een gemiste kans om de bestuurskracht van onderwijsinstellingen écht te versterken.”
Men is “teleurgesteld over de keuze voor adviesrecht in plaats van instemmingsrecht voor het medezeggenschapsorgaan ten aanzien van de benoeming en ontslag van bestuurders en over het ontbreken van voorstellen wat betreft de studentassessor, het verbreed informatierecht en instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting.”
“Is de regering het met deze leden eens dat alleen instemmingsrecht voor het medezeggenschapsorgaan op de benoeming van bestuurders écht leidt tot realisatie van het voorgestelde doel, namelijk dat bestuurders van goede kwaliteit zijn, beschikken over voldoende deskundigheid en het vertrouwen van de onderwijsgemeenschap genieten?”
Daarom vraagt D66 hoe het ‘old boys network’ dan anders nog zou kunnen worden doorbroken. “Kan de regering nader toelichten in hoeverre het ‘old boys network’ wordt doorbroken als het medezeggenschapsorgaan geen instemmingsrecht heeft? Kan de regering toelichten of zij het, in het kader van transparantie, wenselijk vindt dat de benoemingsprocedure in het bestuurs- en beheersreglement opgenomen wordt?”
Lont en fopspeen
De SP is minstens zo bevreesd voor de macht van die oude jongens, Zij vraagt of Bussemaker denkt, “dat met deze halfslachtige maatregelen het old boys network kan worden doorbroken?” De socialisten werpen daarbij het kabinet voor de voeten onvoldoende te willen polderen, een interessant verwijt uit die kring.
Zo vraagt men: “Is de regering wel op zoek naar draagvlak bij studenten en docenten voor haar beleid, of koerst zij doelbewust aan op een frontale aanvaring met studenten, docenten, hoogleraren en andere betrokkenen? Het komt de leden van deze fractie over dat de regering de onderwijswereld een fopspeen aanbiedt die tot ergernis gaat leiden. De regering steekt daarmee mogelijk de lont in het kruitvat van verzet.”
Plicht bovenop code?
Het CDA vraagt zich daarentegen af of adviesrecht op de profielschets altijd wel de oplossing is bij het benoemen van bestuurders. “Het CDA vindt het van groot belang dat de medezeggenschapsraad hierbij betrokken is, maar vraagt zich af of dit bij veel onderwijsinstellingen al niet gebeurt en willen weten waarom het niet voldoende is om deze maatregelen in de code voor good governance op te nemen. Wat voegt de wettelijke verplichting toe aan de bestaande praktijk?” Kortom, OCW bezondigt zich weer eens aan overdaad aan regelgeving en symboolwetgeving, aldus de analyse van de christendemocraten.
Daarnaast vreest het CDA dat de medezeggenschap met deze wet een instrument in handen krijgt die er voor zorg dat relevante besluitvorming op instellingsniveau kan worden geblokkeerd. Bijvoorbeeld als de medezeggenschap in beroep gaat tegen een besluit van een instelling. Het CDA vindt dat “als dat gebeurt, gaat er iets fundamenteels mis binnen de structuur en cultuur van de school.”
“Het kan ook niet zo zijn dat de medezeggenschapsraad hiermee een instrument in handen krijgt waarmee relevante besluitvorming van het bevoegd gezag wordt vertraagd of geblokkeerd. Daarom vragen de leden aan de regering of er nadere eisen worden gesteld aan de gronden waarop een beroep op de nietigheid van een besluit kan worden ingeroepen.”
