Grand Départ NWO en route
“Een transitie ontwikkel je samen.” Dat is uitgangspunt nummer 1 van het document waarmee men in NWO de grote omslag van de organisatie nu ingaat. Belangrijke beginselen en hoofdlijnen voor de toekomst zijn vastgelegd en hun concrete invoering en toepassing moet leiden tot het moment van de ‘Grand Départ’ per 1 januari 2017.
Over grenzen werken
Het nieuwe NWO zal minder particularisme uit het verleden kennen. Daarmee zal multidisciplinair werken beter mogelijk worden. “De vernieuwde organisatie zal het makkelijker maken om over disciplinaire grenzen heen te werken.,” zegt het Plan van Aanpak, dat net is gepresenteerd. “Het organiserend vermogen van NWO wordt versterkt en de koppeling tussen de Raad van Bestuur (RvB), de domeinen en de instituten wordt bevorderd. NWO wordt beter aanspreekbaar voor de samenleving én blijft tegelijkertijd goed verankerd in de wetenschap.”
“De huidige organisatie kent een sterk onderscheid tussen ‘centraal’ en ‘decentraal’ en bestaat uit een historisch gegroeide ‘lappendeken’ van relatief onafhankelijke en soms concurrerende onderdelen. De bedoeling van het nieuwe organisatiemodel en van de transitie is om naar één NWO te gaan. Een organisatie die strategisch, flexibel en coherent opereert op basis van eenheid in verscheidenheid, en een grote interactie met wetenschap en samenleving heeft. Een organisatie die het centrale bestuur, de domeinen en instituten koppelt en waarin we samenwerking en teamwerk koesteren.”
Vier domeinen
Men kan deze transitie nu ingaan, omdat het plan voor de nieuwe organisatie dat was opgesteld door een werkgroep onder voorzitterschap van de Leidse oud-rector Douwe Breimer breed is aanvaard en werkbaar geacht is. Zo kwamen er enthousiaste reacties uit het bedrijfsleven, dat eerder nogal kritisch was op bijvoorbeeld het lot van FOM in de plannen van het kabinet.
In de nieuwe structuur vindt de besluitvorming aan de top plaats in een nieuwe Raad van Bestuur, die nauw verbonden is met de domeinen en de instituten via de vier actieve wetenschappers die er deel van uitmaken, en die elk ook voorzitter zullen zijn van een van de vier domeinbesturen. Er komen vier domeinen: Bètawetenschappen , Technische en toegepaste wetenschappen, Sociale en Geesteswetenschappen, en Zorgonderzoek en Medische wetenschappen. Elk domein zal worden bestuurd door actieve en vooraanstaande wetenschappers.
Versterkte verbindingen
De werkgroep Breimer kwam met een opzet waarin de vier voorzitters van de domeinbesturen deel uit gaan maken van de Raad van Bestuur, die als collegiaal bestuur zal functioneren en verder bestaat uit een fulltime voorzitter en een portefeuillehouder financiën en operationele zaken. De ondersteuning van de NWO-instituten wordt samengebracht in een aparte institutenorganisatie onder de Raad van Bestuur. Via raden van advies wordt de interactie van de instituten met de domeinen bevorderd.
Wetenschappers en stakeholders uit de maatschappij krijgen via een Raad van Advies meer invloed op de strategie en het beleid van NWO. Daarmee zal NWO winnen aan flexibiliteit door beter in te spelen op ontwikkelingen in wetenschap, beleid en maatschappij en worden verbindingen tussen onderzoekers, met het bedrijfsleven en de maatschappij versterkt.
Zoeken en botsen
Het plan van aanpak benadrukt daarbij dat NWO “bestaat uit verschillende organisaties en mensen, die de transitie zullen moeten dragen. Zij hebben allen hun specifieke omgeving en ‘good practices’. De kunst is om binnen de gestelde kaders van het organisatiemodel, deze kennis en good practices te ontsluiten en te verwerken in de transitie. Dat betekent gezamenlijk zoeken, ‘botsen’, uitwerken en accorderen. Dit uitgangspunt staat centraal in de hele transitie.”
Men gaat dit op deze wijze nu gezamenlijk uitwerken. “In de planfase [tot in begin 2016] werken we de plannen uit tot concrete voorstellen, die zicht geven op de te verwachten effecten van die keuzes (in termen van kwaliteit, kwetsbaarheid en kosten). Tijdens de planfase worden ook benoemingsprocedures voor de belangrijkste topposities (RvB en directeuren) in gang gezet. De fase eindigt met een besluit over het integraal hoofdontwerp van de nieuwe organisatie.”
Zo kan men in de loop van 2016 tot benoemingen komen door OCW van het nieuwe bestuur, domeinvoorzitters en de invulling van de nieuwe opzet van de financieringsmechanismen voor de wetenschapsbeoefening met steun van NWO. Dit heeft als voordeel, dat bij die ‘Grand Depart’ de bestaande bestuurlijke organisatie het werk kan overdragen aan een nieuwe, maar intussen wel ingespeelde structuur en groep verantwoordelijken daarvoor.
Om de flexibiliteit binnen het transitieproces en de steun van het personeel te bevorderen is er een baangarantie voor de betrokken medewerkers tot en met eind 2018. Dit geeft ruimte om hen binnen de nieuwe opzet waar nodig een andere plek te geven.
U leest de NWO-plannen hier
