Inspectie signaleert redelijke tevredenheid
Dat blijkt uit het rapport van de Onderwijsinspectie ‘Beginnende leraren kijken terug, deel 2: de Tweedegraads Lerarenopleiding’, Uit het rapport blijkt dat 80 % van de afgestudeerden tevreden is over de vakkennis die zij hebben opgedaan. Ook als het gaat om de ontwikkeling van een aantal basale vakdidactische vaardigheden, bijvoorbeeld ‘het goed kunnen uitleggen van de stof’, is er een hoge tevredenheid. Een derde deel van de afgestudeerden vindt echter dat er te weinig aandacht is voor het onderdeel ‘de opbouw van het lesprogramma’.
Knelpunten bij leren
De meeste afgestudeerden zijn redelijk tevreden over de voorbereiding op een aantal basale pedagogisch-didactische vaardigheden. Zo zegt een grote meerderheid goed te hebben geleerd om duidelijke lesdoelen te formuleren, de les gestructureerd af te sluiten en leerlingen gericht aan het werk te zetten. Als knelpunten worden nog genoemd het leren maken van toetsen en opdrachten en de inzet van digitale leermiddelen.
Afgestudeerden voelen zich vooral te weinig voorbereid op de complexere differentiatievaardigheden. Het gaat dan om zaken als het systematisch volgen en analyseren van leerlingresultaten, differentiëren en het bieden van maatwerk aan zorgleerlingen. Vooral het volgen van leerresultaten en het aanpassen van de leerstof aan verschillen tussen leerlingen scoren laag. Ook het omgaan met verschillende sociaal-culturele achtergronden van leerlingen is een belangrijk aandachtspunt.
Afgestudeerden geven aan behoefte te hebben aan meer betrokkenheid vanuit de opleiding bij de stage, aan goede en praktijkgerichte colleges en aan feedback die aansluit op de ervaringen die aankomende leraren opdoen. Lerarenopleiders spelen daarin een cruciale rol, zo blijkt uit het onderzoek. Het kennisniveau van lerarenopleiders wordt wel gewaardeerd, maar een vijfde deel van de afgestudeerden vindt dat de praktische kennis van sommige lerarenopleiders tekortschiet, vooral over het mbo en het vmbo. De inspectie beveelt daarom aan dat opleidingen en scholen nauw samenwerken, expertise uitwisselen en werken aan een consistent hoog niveau van stagebegeleiding.
Niveau afhankelijk van lerarenopleiding
Er zijn verschillen tussen instellingen. Dit geldt vooral voor het algemene oordeel over de voorbereiding op de beroepsloopbaan, en voor vragen over de moeilijkheidsgraad en diepgang van de opleiding. Maar liefst 40 % van de leidinggevenden stelt dat het niveau van de beginnende leraren sterk afhankelijk is van de lerarenopleiding waar de opleiding is gevolgd.
Afgestudeerden zijn veel minder tevreden over de voorbereiding op het mbo dan over de voorbereiding op de onderbouw van havo/vwo. Dit onderstreept het belang van maatregelen om de aandacht voor mbo te vergroten. De lerarenopleidingen werken aan een curriculumherziening, waardoor er meer aandacht moet komen voor het mbo. Met ingang van september 2016 kunnen studenten kiezen voor een afstudeerrichting (v)mbo.
Afgestudeerden geven aan behoefte te hebben aan professionalisering. Niet alles kan worden geleerd in een opleiding van vier jaar. Wat mag je verwachten van een recent afgestudeerde, een meer ervaren leraar of een gespecialiseerde leraar? Hoe kan dat bereikt worden en welke rol spelen lerarenopleidingen en scholen hierbij? Het zou goed zijn als leraren, opleidingen, scholen en beleidsmakers hun ambities over professionalisering naast elkaar leggen en hierover in gesprek gaan.
