Kennis voor de mensen hier

Vanaf 1 september jongstleden is Han de Ruiter de eindverantwoordelijke directeur. “Bedrijven, onderzoek en onderwijs hebben elkaar allemaal nodig. Samen met energie is healthy ageing een thema wat we samen, in de noordelijke regio, omarmd hebben.” Met Joost Degenaar, die de verantwoordelijkheid draagt voor het welslagen van het OCW traject van het Center of Expertise Healthy Ageing, wordt ervoor gezorgd dat juist bedrijven, instellingen en organisaties meebepalen welke innovaties op het terrein van “een leven lang gezond” worden uitgevoerd.

Complementair aan elkaar

De Ruiter benadrukt  de goede samenwerking die kennisinstellingen en maatschappelijke partners hebben juist, omdat men zo complementair is aan elkaar. Daar waar het UMCG met name het fundamentele ‘healthy ageing’ onderzoek uitvoert, staan wij met name stil bij innovaties die van belang zijn voor de beroepspraktijk. Immers wij leiden jonge mensen op voor een beroep.

“Bij NHL hogeschool bijvoorbeeld zijn ze heel goed in serious gaming en kijken daar naar de mogelijkheid om mensen met dementie op die manier actiever te houden. Bij Van Hall Larenstein richten ze zich op de mogelijkheden met gezonde voeding, waar wij vanuit onze diëtetiek opleiding en onderzoek weer bij aansluiten met aandacht voor ondervoeding in de zorg. Ook zie je bij de Hanzehogeschool Groningen dat volgens Joost Degenaar “men hier bijvoorbeeld op gebied van bewegingsonderwijs heel ver is”

Een belangrijk kenmerk van het Center of Expertisezijn de innovatiewerkplaatsen. Deze werkwijze waar men de koppeling rond een thema heeft gemaakt biedt veel ruimte voor eigen regie op locatie. “Er is echt sprake van eigenaarschap door maatschappelijke partners. We hebben het geld echt in ondersteunende faciliteiten gestopt in plaats van één concreet fysiek gebouw.”

Innoveren door leren

“Een voorbeeld”, zo stelt Joost Degenaar, “is de werkplaats ‘Welzijn en Zorg Ouderen: Innoveren door leren’. Vanuit de zorgpraktijk, het onderwijs en onderzoek wordt gewerkt aan het realiseren van excellente zorg aan oudere cliënten, door de ontwikkeling van kennis en vaardigheden van huidige en toekomstige professionals op MBO en HBO niveau”.

Die organisatie van het Center of Expertise vereist een bepaalde visie op samenwerking en afstemming, ziet De Ruiter. “Het is echt een netwerkorganisatie waar we in werken, dus dat stelt ook andere eisen aan alle medewerkers, ook aan degene die de eindverantwoordelijkheid draagt. Ik ben vooral veel op pad om met verschillende partijen te praten, afspraken te maken en met bedrijven en instellingen te spreken over de verbinding met onderwijs en onderzoek”.

Recent is de Hanzehogeschool samen met ROC Noorderpoort College en het UMCG gestart met de Health Hub Roden. Door de focus daar te leggen op de meer medisch technologische ontwikkelingen in relatie tot Healthy Ageing zal dat de komende jaren in het Drentse Roden voor veel banen kunnen gaan zorgen. “We hebben elkaar echt nodig en dat zie je daar gebeuren, waar studenten, onderzoekers en bedrijven echt de handen ineenslaan om concrete problemen op te pakken.”

Het schept een verplichting

Bij het maken van de prestatieafspraken in het HBO is de excellente beoordeling die de Hanzehogeschool hiervoor heeft gekregen de push geweest voor het Center of Expertise Healthy Ageing. Ook in de midterm review werd door de Review Commissie Van Vught wederom een zeer positief oordeel gegeven over de stand van zaken. Degenaar benadrukt dat in het Strategisch plan Hoger Onderwijs en Onderzoek het CoE Healthy ageing wordt genoemd als een van de goede voorbeelden van kenniscirculatie. Ook De Ruiter voelt dat als trots. Maar volgens hem schept het ook een verplichting.

“Er is nu gezegd, “na vier jaar moeten jullie het zelf maar redden”, vertelt De Ruiter. “Maar je ziet gewoon dat er tenminste acht jaar geïnvesteerd moeten worden in Centers of Expertise, anders gaat een aantal het gewoon niet redden.” De Ruiter benadrukt dat Healthy Ageing zich geen zorgen maakt, maar hoopt erop dat de overheid de maatschappelijke meerwaarde van de CoE-aanpak ziet.

“Als je kijkt naar de reactie van Siemens-voorman Ab van der Touw op de Centers of Expertise, maar ook op de rapporten van de Onderwijsraad en de AWTI . Het is echt een formule die werkt, maar zoiets heb je niet na vier jaar al verduurzaamd.” De Ruiter is dan ook verheugd te lezen in de Strategische Agenda dat de minister de publiek-private samenwerking wil versterken. “Dat is ook goed voor de bestaande Centers.”

Samen optrekken in Brussel

Dat het geld niet alleen uit Den Haag komt inmiddels, ervaren De Ruiter en Degenaar inmiddels ook duidelijk. “We laten ook  in Brussel zien waar we staan met de Centres of Expertise,” merkt Degenaar op. “Juist omdat daar nu ook een verschuiving plaatsvindt van naast fundamenteel onderzoek, meer praktijkgericht onderzoek. En samenwerking met bedrijven is een kenmerk van centres of expertise. Immers het gaat over Publiek-Private samenwerking”

Dat betekent niet dat de Hanzehogeschool alleen optrekt. “Wij hebben juist een hele goede verhouding hierin met onze noordelijke collega hogescholen en met de rijksuniversiteit en het UMCG. Er is hele robuuste waardering voor wat wij daarin aan onderzoek doen. Dat bedoelen we met naast gedegen fundamenteel onderzoek zoals het UMCG doet, wij een essentiële rol in het geheel van de praktische toepassing vervullen.”

De weg naar Brussel weet het Center of Expertise Healthy Ageing derhalve goed te vinden, maar daarbij blijft altijd in het achterhoofd spelen dat de Hanzehogeschool nadrukkelijk een regionale rol te spelen heeft. “Alles wat wij doen, doen we ook in het perspectief van de noordelijke regio. Dat is een uitdaging. Immers Noord-Nederland is ten opzichte van de gemiddelde sociaal economische status slechter af en we hebben hier ook te maken met mensen in een gemiddeld hogere leeftijdscategorie.”

“Dat vraagt om een aanpak die onder meer moet leiden tot een hogere kwaliteit van leven en daarvoor is betere zorg nodig, gebruik van moderne  e-health mogelijkheden, samenwerking tussen organisaties en adequate toepassing van kennis en vaardigheden in beroepsopleidingen. Met het thema Healthy Ageing leveren wij een grote bijdrage aan innovaties in zorg en welzijn. Uiteindelijk gaat het om verbetering van gezondheid, participatie en kwaliteit van leven van burgers. We moeten ons daarvan bewust zijn” zegt Degenaar.

Echt een bijdrage leveren aan de maatschappij

Gelukkig zijn er veel raakvlakken tussen de problematiek in Noord-Nederland en de in het Europese Horizon 2020 programma geschetste grand societal challenges. “Een thema als krimp bijvoorbeeld. Die mix biedt nogal wat uitdagingen. Als wij er hier door het uitbreiden van onze onderzoeksvolume in slagen jonge mensen die bedrijven willen beginnen hier te houden.”

Han de Ruiter en Joost Degenaar verwachten dat in deze organisatievorm nog vele jaren te kunnen doen. “Een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke kwesties, dat is de kern. Op deze manier maken wij verbindingen tussen onderwijs, onderzoek en maatschappij waar die bijdrage echt te leveren is.” De Hanzehogeschool heeft Healthy Ageing en het CoE in ieder geval ook voor de komende vijf jaar als speerpunt benoemd.