Kamer snijdt in ´goud in handen’
De ontwikkeling van de Civ’s in het MBO en de CoE’s in het HBO is vanuit het bedrijfsleven en het Techniekpact van EZ, OCW en de bedrijven nauwlettend gevolgd. Die monitoring is ook zinvol, want deze vorm van ‘triple helix’ samenwerking tussen ROC’s/hogescholen, bedrijven en (regionale) overheden is een spannend experiment, waarin de Human Capital Agenda van de topsectoren een kans krijgt op meer coherentie en minder segmentatie.
De eerste ‘lessons learned’ en gegevens over de opbrengsten mogen bovendien opbeurend genoemd worden: de varieteit van HBO en MBO gaat in nauwe samenwerking met beroepspraktijk en regio omhoog en de afstemming binnen die helix levert verhoging van kwaliteit bij elk van de drie invalshoeken op.
Noodzakelijke versnelling MBO
De evaluatie van de eerste fase van de CoE’s en Civ’s leidde ertoe dat Siemens-topman Ab van der Touw de volgende conclusie trok over de inzet en realisatie van innovatie en samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. “Dat wordt vaak beleden in beleidsstukken, maar hier zien we het ook echt gebeuren!” Met wat in de Centra waargemaakt wordt “heeft Nederland inderdaad ‘goud’ in handen.” Cruciale elementen daarin noemde Van der Touw “ruimte voor ‘trial and error’,” de traditie van het eigenaarschap van de Centra zelf en “duidelijke keuzes in het MBO voor profilering die kunnen leiden tot de noodzakelijke versnelling.”
Uit deze evaluatie bleek onder meer, dat ruim 1300 bedrijven op allerlei manieren bij Centra betrokken zijn geraakt, waarvan 1000 in het HBO, en deze daar al €17 miljoen in investeerden. Andere belangrijke opbrengsten van deze centra in HBO en MBO zijn onder meer een groei van de instroom van hun bèta-techniek studenten met 28%.
Schoonschip onder potjes?
VVD en PvdA stellen nu voor uit de investering hierin van €15 miljoen van de kant van het kabinet een half miljoen weg te snijden omwille van de promotie van ‘maker education’ door middel van een ‘Maker Faire’. Recent gunde staatssecretaris Dekker van OCW de bepleiters van aandacht voor die aanpak van onderwijsvernieuwing al een bedrag van €150.000 om hun gedachten nader te conceptualiseren. Dat deed hij tijdens het ScienceMakersNL evenement, waar vele honderden scholieren bekroond werden door Andre Kuipers voor hun ‘makers vernuft’. De regeringsfracties vinden de bewindsman blijkbaar te krenterig en willen reeds nu een ander event financieren, hoewel de nadere uitwerking van zo’n onderwijsconcept niet voor de zomer van 2016 verwacht wordt.
Opvallend is dat dezelfde partijen eerder in deze kabinetsperiode schoonschip hielden onder de baaierd van subsidies voor specifieke doelgroepen binnen OCW, zodat daar €200 miljoen op bespaard kon worden. Men koos met het Techniekpact en het Leraren Ontwikkelingsfonds LOF bovendien voor brede benaderingen om particularisme en hobbyisme met zulke potjes voor kleine doelen en actiegroepen te vermijden. Het is mogelijk, dat VVD en PvdA ervan uitgingen dat de betrokken initiatiefnemers voor de professionaliseringscriteria van het LOF tekort schoten en men hen daarom een uitzonderingspositie gunde door een eenmalige subsidie voor het organiseren van een separaat evenement. De redengeving voor een dergelijke uitzondering is door de twee fracties niet helder gemaakt of evidence based onderbouwd.
“Overheid geen betrouwbare partner”
Het stimuleren van een dergelijk project zou gedekt worden uit het geld voor de CoE’s en Civ’s, waarvan de uitkomsten extra investeringen naar MBO en HBO lokken. Omdat het hier gaat om geld, dat matching ondervindt binnen de ‘triple helix’, leidt die bezuiniging tot een veelvoud van minder investeringen in HBO en MBO. Bij Civ’s in het MBO tot een factor 3 van het bedrag dat de fracties willen korten. Een ‘Faire’ kost alleen al het MBO zodoende anderhalf miljoen aan investeringen in een van zijn belangrijkste succesfactoren.
VVD-minister Kamp had onlangs met eenzelfde situatie van doen in de Kamer, toen men geld voor de innovatiepacten van de topsectoren dacht te kunnen weghalen, waar evenzeer matching vanuit bedrijven en universiteiten aan verbonden was, De VVD-nestor van het kabinet zei toen: “Het gaat om langjarige projecten, kennis- en innovatieagenda’s. Wij hebben daarover een contract afgesloten met de kennisinstellingen en bedrijven. Ik heb mij daar bestuurlijk toe verplicht.”
“Natuurlijk kan de Kamer zeggen: wij hebben die topsectoren altijd gesteund, maar nu halen wij de mat eronder weg. Pakken wij het geld af en accepteren wij dat u bestuurlijk in uw hemd komt te staan. Dat de activiteiten van die topsectoren stokken omdat er geen geld meer beschikbaar is. Dat de overheid geen betrouwbare partner blijkt en dat op innovatie de rem komt te staan. In theorie is dat allemaal denkbaar, maar ik denk dat dat niet de bedoeling is van de Kamer.”
Minister Bussemaker was minder moedig tegen haar eigen partij en de VVD dan Kamp. Dat zij ‘in haar hemd komt te staan’ als ‘geen betrouwbare partner’ door een meerderheid van de regeringsfracties voor een dergelijk amendement, deed zij af met: “Ik laat het oordeel aan de Kamer.”
