22 januari Dag van de Excellentie
Het accent ligt dit jaar op kennisdeling die dankzij de Sirius-projecten mogelijk is geworden. Aandacht voor excellentie is in HBO en WO immers niet langer een zaak van beleidsmakers en notities, maar kent inmiddels een uitvoerige praktijk waarin hogescholen en universiteiten zich hebben ontwikkeld en geprofileerd. Daar de dialoog over voeren in een Europese en wereldwijde context en hier weer lessen en inspiratie aan te ontlenen is de kern van deze editie van de Dag van de Excellentie.
Deze wordt gehouden op vrijdag 22 januari 2016 in Groningen, bij de Hanzehogeschool.
Inloop en lunch zijn van 12.00 tot 13.15 uur en u bent dan welkom bij ‘Bakkerij Miss Blanche’ in de Brugstraat 28 in Groningen. Het inhoudelijk programma is vanaf 13.30u in de Academie Minerva, Praediniussingel 59, Groningen. Deelname is kosteloos.
U kunt zich reeds nu hier aanmelden.
The Netherlands is very unique
Nu Nederland de EU voorzit is het zaak dat ook het Europese en internationale perspectief van de aandacht voor excellentie in het HO extra voor het voetlicht komt. Wat op dit terrein in ons land in gang is gezet krijgt bovendien buiten ons land de nodige aandacht. John Zubizarreta, de president van de National Collegiate Honors Council in Amerika sprak daar al met ScienceGuide over en heeft ons land in dat verband reggelmatig bezocht.
Hij zei onder meer: “It is comparable. We think of an atmosphere in which both the faculty members as well as the students need to learn. The classroom can be seen as a laboratory. I do think however that in the Netherlands there is a lot more emphasis on research approaches.” Daarom speelt ons land een flinke rol in deze ontwikkeling, want “the biggest hurdle is changing the institutional culture to really develop honours education. The Netherlands is very unique in this approach.”
Blik op de toekomst
Die blik wereldwijd op ons land heeft er toe geleid dat op de Dag van de Excellentie zeer interessante internationale sprekers hun inbreng komen leveren. Allereerst Stefan Hermann, rector van een hogeschool-combinatie en trekker van de overheidswerkgroep die zich bezighoudt met beleid ten aanzien van talentontwikkeling. Dit thema is in het Deense onderwijs de afgelopen tien jaar stevig op gang gekomen. Van een land met een sterk egalitaire cultuur heeft Denemarken zich ontwikkeld tot een plek waar ‘talent’ geen vies woord meer is.
Honoursprogramma’s zijn er ingeburgerd geraakt en de wettelijke mogelijkheden daarvoor verruimd. Stefan Hermann is een spil in al deze ontwikkelingen. Als voorzitter van die overheidswerkgroep bedacht hij revolutionair geachte programma’s en brengt deze als rector van de grootste HBO-instelling in de praktijk.
Vanuit Parijs komt Riel Miller naar de Dag van de Excellentie. Hoe kijkt een futuroloog naar het onderwijs van de toekomst en de rol van talentontwikkeling hierin? Miller is als ‘Head of Foresight’ bij UNESCO constant bezig met de onzekerheid die de toekomst brengt en hoe je deze in je voordeel kunt buigen. Hij doet wereldwijd onderzoek en kijkt naar manieren waarop de imaginaire toekomst gebruikt kan worden om het heden te begrijpen. Wat voor onderwijs krijgt de student van de toekomst? En hoe kijkt hij naar talentprogramma’s in het onderwijs, nu en in de toekomst?
Miller en Hermann geven de ochtend voorafgaand aan het programma van de Dag van de Excellentie beide ook nog een masterclass bij de Hanzehogeschool. U kunt zich voor één van de twee sessies aanmelden. Wees er snel bij want het aantal plaatsen per masterclass is beperkt. Voor het volgen van die sessies vraagt de hogeschool een bijdrage van € 85,-.
Positieve cultuur
Vanuit ons land komt onder meer lector Marca Wolfensberger van de Hanzehogeschool, de gastheer van deze editie van ‘de Dag’, om uitkomsten van haar internationaal onderzoek presenteren en daarover met de deelnemers in discussie gaan.
Wolfensberger ziet in haar recente publicatie dat Nederland zich aan kop heeft genesteld door een centrale aanpak en financiering van Sirius. “Nederland is het enige land met een landelijk programma om honours programma’s te organiseren en samen te brengen.” Wel is in grote delen van Europa sinds 2000 een grotere nadruk komen te liggen op excellentie in het onderwijs. “De cultuur ten aanzien van talentontwikkeling is positiever geworden en heeft een plek gekregen in de meeste onderwijsfilosofieën.” Wolfensberger is dan ook positief over de toekomst van excellent onderwijs in de onderzochte landen.
“We hebben veel mensen gevonden die duidelijk het belang onderkennen om getalenteerde studenten te ondersteunen met het best mogelijke onderwijs. Zij willen zich inzetten voor het verwezenlijken van hun onderwijsvisie en dat is de pioniersgeest die het honours onderwijs nodig heeft. Tegelijkertijd geven beleidsmakers in hoger onderwijs en overheid steeds meer aandacht aan talentontwikkeling en zien ze de mogelijkheden van het honours onderwijs.”
Praktijkgericht honoursonderwijs
Heel recent is ook de promotie van Josephine Lappia over de ontwikkeling van excellentie in de praktijk van het HBO. Zij deed daarnaar onderzoek bij de Hogeschool Rotterdam naar de zogeheten Innovation Labs waar excellente studenten in multidsiciplinaire teams aan de slag gaan met praktijkvragen. Dit is een manier van onderwijs die een andere benadering vraagt van docenten. Lappia onderzocht hoe docenten zich hierin professionaliseren.
Lappia kwam in haar onderzoek tot een theoretisch model met vijf karakteristieken voor het ontwerpen van praktijkgericht honoursonderwijs. In het model staat een complex multidisciplinair praktijkvraagstuk centraal, vindt het leren plaats in een authentieke leeromgeving, leren studenten innoveren, begeleidt de docent vooral op het bevorderen van zelfsturing en wordt het leren ondersteund door medestudenten, docenten en professionals in een hechte leergemeenschap.
Volgens Lappia’s onderzoek zit de kracht in deze vorm van onderwijs in de combinatie van deze vijf karakteristieken. De werkwijze van de docent in dit proces wordt in het proefschrfit ‘intelligent interveniëren’ genoemd. Intelligent interveniëren bij onderwijsinnovatie vraagt om een combinatie van drie rollen: die van de ontwerper, de veranderaar en de onderzoeker. Ook zij zal haar onderzoek op de Dag van de Excellentie presenteren en met de deelnemers daar de diepte over in gaan.
Studenten én lectoren
Vanuit het blikveld van de HO-bestuurders en beleidsmakers zal Hanze-voorzitter Henk Pijlman een bijdrage leveren. Het perspectief van de student wordt uitgediept in een workshop die vanuit het ISO wordt georganiseerd. ScienceGuide en ISO samen zorgen op de Dag van de Excellentie nog voor een extra accent op uitnemendheid in het hoger onderwijs. Aan het eind van het programma vaan keynotes, discussies en workshops zullen zij bekend maken wie dit jaar is uitgeroepen tot ‘de Lector van het Jaar’.
Nu Nederland de voorzitter van de Europese Unie in het eerste half jaar van 2016 de Europese Unie voorzit en het HBO zich in internationalisering en onderzoek steeds meer ontwikkelt, zullen het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en ScienceGuide bij de bekroning van de Lector van het Jaar 2015-2016 in het bijzonder kijken naar de volgende aspecten en kenmerken:
-de Europese dimensie in het praktijkgericht onderzoek van de voorgedragen lectoren;
-de wijze waarop dat onderzoek (inclusief de Europese dimensie) door wordt vertaald naar het HBO-onderwijs;
-de verbindingen van het lectoraat/de lector/het onderzoek met partners en programma’s in Europa en de verrijkende wisselwerking daarmee;
-de betrokkenheid van studenten in dit onderzoek en de Europese dimensie van die betrokkenheid.
De winnaar kan uit elke sector of invalshoek van het HBO komen, mits deze Europese verrijking en verdieping in haar of zijn praktijkgericht onderzoek en verbinding met de student en haar onderwijs, helder en overtuigend weet uit te dragen. Voordrachten kunnen nog tot en met vrijdag 18 december worden ingediend op lectorvanhetjaar@iso.nl .
U kunt zich voor de Dag van de Excellentie hier aanmelden en krijgt dan updates en het programma en detail toegezonden.
