Rector IUR tergt minister en Kamer
In het wekelijkse vragenuur in de Kamer voreg Pieter Duisenberg (VVD) naar deze uitlatingen en verbaasde zich erover dat er “een groot NVAO-zegel” prijkt bij een instelling met een rector die op deze wijze optreedt in het publieke domein. Minister Bussemaker vertelde dat zij alles al heeft gedaan om de rector weg te krijgen. Zij heeft zelfs overwogen om aangifte te doen.
Ongehinderd gal spugen
“Afgelopen weekend werd er een vooraanstaand Koerdische rechtenmensenactivist vermoord in Turkije,” zei Duisenberg. “De Rotterdamse rector reageerde direct via Twitter: ‘Wie leeft door het zwaard, die sterft door het zwaard.’ Deze man kan ongehinderd zijn gal spugen over alles waar wij voor staan. En dan prijkt er na dit alles bij de entree van de school een groot bord met het NVAO-zegel. Kortom, deze school is goedgekeurd door de Nederlandse overheid.”
De VVD wil dat dit niet ongestraft kan gebeuren en dat dit gevolgen moet hebben voor de accreditatie. “Bent u het met de VVD eens dat er voor onderwijsinstellingen, die zich keren tegen iedereen die er een westerse levensstijl op na houdt, geen plaats is in Nederland? Een Kamermeerderheid heeft zich al uitgesproken om de accreditatie in te trekken. Ik roep de minister op om die motie uit te voeren en er geen dag langer meer te wachten.”
Boegbeeld academische vrijheid
Bussemaker was het wel eens met het inhoudelijk oordeel over de uitspraken, maar kon zich niet vinden in de politiek-bestuurlijke oplossing van de VVD. “Ik ben het eens met de heer Duisenberg dat de manier waarop deze rector zich uitlaat over politieke tegenstanders en maatschappelijke fenomenen onacceptabel is. Ik begrijp dat je nog kan twisten over de interpretatie van zijn meest recente woorden, maar daar gaat het eigenlijk niet om. Hij is rector en boegbeeld van academische vrijheid maar ook van academische verantwoordelijkheid. Daar hoort een maatschappelijke opdracht bij.”
De minister vertelde hoe zij al veel in het werk heeft gesteld in deze kwestie. “Ik heb de IUR al een aantal keer aangesproken. Ik heb de Raad van Toezicht dringend verzocht om maatregelen te nemen. Ik heb de Inspectie al meerdere malen met de IUR laten spreken, twee weken geleden nog. Ik constateer dat dit niet tot een gewenste verandering van gedrag heeft geleid. Ik heb geen vertrouwen meer in de rector.”
Persoonlijk aangifte
Maar meer mogelijkheden heeft de minister eigenlijk niet. “De vraag is wat kan ik nog doen? Ik heb overwogen om persoonlijk aangifte te doen, maar ik kan dat niet, omdat ik niet persoonlijk wordt benadeeld. Ik kan wel een oproep doen aan anderen die gekwetst zijn om aangifte te doen.”
De minister zei ook dat zij gezien de bestuurlijke verhoudingen in het hoger onderwijs en de academische vrijheid niet zomaar een accreditatie kan intrekken. “Ik kan kijken of er aanleiding is om de accreditatie in te trekken. Dat heb ik afgelopen jaar gevraagd aan de NVAO en die heeft een onderzoek ingesteld en geconcludeerd dat er geen aanleiding is om de geaccrediteerde opleidingen als zijnde van een onvoldoende niveau te beoordelen, want ze zijn vanuit kwaliteitsoogpunt wel voldoende.”
Kijken in blogs en tweets
Duisenberg vindt deze uitleg van de minister niet genoeg echter. “De NVAO deed zijn reguliere onderzoek en vinkte braaf alle vakjes af, maar we weten dat de belangrijke criteria die bij de onderwijsleeromgeving zijn. Je gaat mij niet vertellen als het boegbeeld van deze universiteit jaar in jaar uit dit soort uitspraken mag doen dit geen invloed heeft op de onderwijsleeromgeving. Kijkt de NVAO wel eens op Twitter of op blogs van deze rector? Kortom, ik heb de indruk dat de minister zich verschuilt achter de regels.”
De minister was daarop gehouden Duisenberg wederom uit te leggen dat zij niet de wettelijke bevoegdheid heeft om het werk van de NVAO te redresseren. “Ik stel vast dat de NVAO een zelfstandig bestuursorgaan is, die een eigenstandige verantwoordelijkheid heeft bij het eigenstandig beoordelen van de kwaliteit. Ik heb de NVAO toen zij deze opleiding onderzocht gevraagd: ‘wilt u ook letten op de maatschappelijke discussie die hier speelt’. Zij hebben geconcludeerd dat de kwaliteit van de opleiding op orde is en daar kan ik kan niet tegenin gaan. Dan zou ik mij niet aan de afspraken houden die passen bij ons kwaliteitszorgsysteem. Ik verschuil me niet achter regels , ik heb me aan bestuurlijke en wettelijke afspraken te houden.”
Een ontbrekende schakel
De minister erkende wel, dat de NVAO niet naar eerdere beledigende uitspraken had gekeken bij de recente accreditatie. “De NVAO kijkt op opleidingsniveau en niet specifiek naar uitlatingen van een bestuurder. Men kijkt op grond van een heel kwaliteitszorgsysteem hoe het in elkaar zit en daar ook de maatschappelijke verantwoording van de opleiding een rol in speelt. Dat laatste is de ontbrekende schakel, want dit aspect zit niet in de wettelijke regels voor het onbekostigde hoger onderwijs. Dat gaan we nu veranderen.” De IUR is namelijk een particuliere instellingen en geen bekostigde universiteit.
Ook andere Kamerleden drongen bij de minister aan om de accreditatie in te trekken. Jasper van Dijk (SP) steunde de VVD hier. “Ik ben ontzettend voor vrijheid van scholen, maar er zijn natuurlijk grenzen als je als rector Koerden gaat uitmaken voor honden en homo’s. De minister moet voorkomen dat de politiek een malle pietje wordt en deze rector kan zeggen wat hij wil en vervolgens zegt: ‘kijk de politiek doet toch niets.’
Knip voor de neus waard
PvdA’er Mohamed Mohandis sprak daar ook schande van. “Met deze verwerpelijke uitspraken is dat rectorschap geen knip voor de neus waard. Hoe groot acht de minister de kans, dat hij weer dit soort uitspraken gaat doen, nu hij weer heeft laten zien dat hij lak heeft aan een Kamermeerderheid die de accreditatie wil intrekken? Wat mij betreft is de grens bereikt en moet de minister nu ingrijpen.”
De minister verzuchte. “Ik kan wel weer de Inspectie erop af sturen, zoals twee weken geleden. Ik kan mensen vragen aangifte te doen, maar ik steek mijn energie liever in dat wetsvoorstel, om dat zo snel mogelijk door de Kamer te krijgen. Er ligt nu een wetsvoorstel bij de Raad van State en ik hoop het voor het kerstreces nog naar de Kamer te sturen. Dan hoop ik op een zeer spoedige behandeling en als het er is dan zal ik de nieuwe wettelijke instrumenten gebruiken. Ik ga er ook vanuit dat de Kamer dit wetsvoorstel met de grootst mogelijke spoed zal behandelen.”
