NS en HO lijken wel wat op elkaar

In zijn blog over onderwijslogistiek gaat Idema in op de geluiden van NS-voorman Roger van Boxtel en de reacties daarop vanuit het HO. Ook beveelt hij als trekker van de Special Interest Group (SIG) Onderwijslogistiek van SURF aan de invalshoek van de Eduard Schmidt en zijn Leidse promovendi-collega’s eens goed te bezien, ook al kijken zij niet primair vanuit het oogpunt van de logistiek.

U leest zijn betoog hieronder.

Nieuwe jaar

“Afgelopen week, de eerste keer na het ingaan van de nieuwe dienstregeling, weer in de trein van Alkmaar naar Den Haag. Tot een paar jaar terug was dit een prachtige rechtstreekse verbinding. Na het nodige gelobby, is er nu tijdens de spits opnieuw een snelle verbinding tussen Alkmaar en Haarlem. Nu belooft de NS met 1x overstappen in Haarlem een recordtijd neer te zetten. Een mooi vooruitzicht dit jaar, ware het niet ……..

De nieuwe sneltrein zat achter een vertraagde intercity naar Amsterdam. Drie minuten te laat in Haarlem. De te halen intercity naar Den Haag stond er nog. Helaas, deuren dicht. Voor de neus van tientallen nog rennende en verbouwereerde reizigers vertrok de trein. Alternatief genomen, de sprinter. In Leiden overstappen op een andere intercity om nog 6 minuten goed te maken. Ook die vertraagd. Dan maar door met de sprinter.

Jammer. Poging van de NS met een nieuwe snelle verbinding mislukt. Hopelijk de eerste en enige keer dit jaar. Eigenlijk mopper ik bijna nooit op de NS. Meestal gaat het goed. Tijdens de reis kan ik werken, word minder moe en hoef mij niet te ergeren in de files. Diezelfde ochtend, mijn tas uitpakkend op het werk, kwam ik hierin een oude Metro tegen.

Over de schutting

Mijn stemming sloeg meteen om. Ik wist weer waarom ik vorig jaar wel heel chagrijnig was op de NS. Niet zozeer door hun dienstverlening. De conducteurs ervaar ik als een stuk plezieriger in de omgang dan 10 jaar terug. Ook niet vanwege het tekort aan materieel. Ook niet vanwege de vertragingen veroorzaakt door kapotte wissels. Techniek kan nu eenmaal kapot gaan en fouten maakt iedereen. Maar wel vanwege de arrogantie. De NS gooit een door henzelf veroorzaakt probleem over de schutting en het onderwijs mag het oplossen.

Als projectleider onderwijslogistiek ben ik o.a. voorzitter van de SIG (Special Interest Group) Onderwijslogistiek van SURF. Samen met collega’s uit het land proberen we dit complexe onderwerp handen en voeten te geven. Het door ons ontwikkelde onderwijslogistiek model biedt inzicht in en grip op deze materie. Nog steeds wordt onderwijslogistiek, ook binnen onderwijsinstellingen, vaak verward met roosters.

Uiteraard hoort dat erbij, maar roosters zijn uiteindelijk het resultaat van een complexe keten. Een uitgebalanceerde keten die start met visieontwikkeling over onderwijs, een vervolg krijgt in een intensief traject van curriculumontwikkeling, waarna er tientallen vervolgwerkzaamheden zijn, van inrichten van ICT-systemen, aannemen en scholen van docenten tot investeringen in huisvesting. Uiteindelijk leidt dit tot onderwijs en bijbehorende roosters.

De NS kent als geen ander deze logistieke complexiteit. Materieel, personeel, ICT, samenwerking met een partner als Prorail, leiden tot een dienstregeling die daarna zo goed mogelijk wordt uitgevoerd. Een dienstregeling die het product is van afzonderlijke processen die in vele jaren zijn uitgekristalliseerd. Als je daarin ook maar iets verandert, dan loopt dit helemaal vast.

Hijgende politiek

In de onderwijslogistiek is dit niet anders. Gebouwen zijn vanwege o.a. kosten niet altijd ’s avonds open. Personeel kan niet zomaar, al was het maar vanwege cao-afspraken, op andere tijden worden ingezet. Studenten hebben een bepaald verwachtingspatroon als ze een studie starten. Een curriculum is zorgvuldig opgebouwd, waarbij je niet modulair eventjes onderdelen naar de avonduren kunt verplaatsen, enz. enz. Dit alles is niet anders dan bij de NS.

Waarschijnlijk weet de NS dit ook wel allemaal. Misschien is het ook wel gewoon een noodsprong, om de in hun nek hijgende politiek enigszins van hen af te houden. Een politiek die deels leeft van dagkoersen, maar eigenlijk na de parlementaire onderzoeken naar o.a. ICT-projecten bij de overheid en het FYRA debacle, kan weten dat dit soort zaken niet op deze wijze even snel zijn op te lossen.

Samenwerking de sleutel

Ditzelfde gedrag is soms, gelukkig steeds minder, te zien in onderwijsinstellingen. Studenten mopperen over een rooster en de standaardreactie is dan vaak dat de roostermaker beter zijn werk moet doen. Terwijl deze roostermaker vaak alleen maar het afvoerputje is, waar eerder in de keten veroorzaakte problemen samenkomen. Een roostermaker die verschrikkelijk hard werkt om er nog maar iets van te maken.

Workshops met het onderwijslogistiek model hebben een flink aantal onderwijsinstellingen inzicht gegeven in de complexiteit van onderwijslogistiek. Steeds vaker wordt gezocht naar de echte oorzaken en gewerkt aan meer structurele oplossingen. Oplossingen waarin onderwijsteams voorop, beleidsadviseurs, facilitaire en ICT-afdelingen nauw samenwerken.

Dit inzicht wens ik de NS en de hijgende politiek ook toe. Hopelijk blijf ik de komende tijd verschoond van dit soort berichtgeving als in de Metro en rijdt de NS de komende tijd iets beter op tijd. Als dat lukt wordt het een nog beter 2016.”