Pas je aan of je bent weg

Nieuws | de redactie
27 januari 2016 | “Je kunt de kei zijn, maar dat zegt niks meer.” Uit heel Europa zijn in Delft experts van de TU’s bijeen die samen worstelen over hoe Smart Industry hun onderwijs diepgaand transformeren gaat.

Het begon bij MIT samen met General Electric, Boeing en andere hightechbedrijven. Zij richtten CDIO op, het netwerk voor herijking van ingenieursonderwijs: Conceive. Design. Implement. Operate. De Europese deelnemers daarin kwamen nu bij de 3TU bijeen. Aldert Kamp was hun gastheer als chef van het nieuwe Center for Engineering Education van de drie universiteiten samen en de auteur van het recente boek daarover ‘for a rapidly changing world.’

Niet meer moertjes en chips

Alom leeft het besef, dat “het niet meer moertje, boutje, chip is waarmee je als ingenieur effectief je vak kunt uitoefenen. Als je product geen uitkomst is van een systeemvisie, van een context, dan is het weinig meer waard,” zegt hij tegen ScienceGuide.

De ingenieur van ‘Industrie 4.0’ is iemand die steeds ook de vragen boven én onder zijn opdracht of project weet te formuleren. “Dus die naar de zinvolle toepassing voor doelgroepen en die naar de bijdrage die het levert aan duurzamer opereren en verantwoord functioneren van een product. Dat geldt voor alles. Voor het vliegtuig dat je ontwerpt, maar ook het apparaatje waar je een verbetering voor moet aanbrengen.”

“We zien dat ook in de R&D die wij als universiteiten doen. De resultaten daarvan staan niet meer op zichzelf, want er wordt nu steeds bij gevraagd waar ze voor bedoeld zijn. Dat wordt steeds breder ook geagendeerd in de samenleving en bij onze partners daarin. Bieden ze nieuwe oriëntaties of kansen op inzichten en interdisciplinaire toepassingen en vervolgactiviteiten?”

Een minor volstaat niet

Zo begon CDIO ook. MIT en de grote bedrijven werden bezorgd over de sterke ‘verwetenschappelijking’ van de opleidingen. “Leer een engineer engineering”, was het motto. Dat houdt in deze tijd veel meer in dan voorheen. Ze moeten leren – of herleren – samenwerken, toepassingen, interculturele vragen aan hun producten herkennen, duurzaamheid integreren in de aanpak. “Ethiek kan niet meer als een facultatief bijvak bijvoorbeeld. Een minor hier of daar volstaat echt niet.”

Dit doet meer dan het onderwijs herijken en innoveren, zegt Kamp. “De researchuniversiteiten, de TU dus ook, worden als instelling als zodanig hiermee uitgedaagd. De vraag wie we zijn en waarom ligt helemaal op tafel.”

Het antwoord op die vraag zoeken alle TU’s wereldwijd. Kamp merkt dat binnen het CDIO-netwerk de Scandinavische landen, het Verenigd Koninkrijk en ook Canada veel met onze 3TU weten uit te wisselen. “Wij zitten op eenzelfde niveau van ontwikkeling en kunnen elkaar veel leren, veel ervaringen uitwisselen. De Canadezen komen graag naar deze Europese sessies, omdat ze cultureel en technologisch veel gemeen hebben met ons. ‘Wij voelen ons bij jullie vaak veel meer thuis dan in de Amerikaanse bijeenkomsten,’ zeggen ze dan.”

Ook opvallend: de Duitse universiteiten zijn nog steeds naar binnen gekeerd en veelal afwezig in dit beraad, terwijl die uit Siberië gretig de banden aanhalen. Ver van Moskou kan er nog steeds veel.

Uber van het WO?

In de vooroplopende landen leeft het besef sterk, dat de monodisciplinaire benadering zich overleefd heeft. En dat is best lastig en soms pijnlijk. “We waren dat toch niet gewend. Je kunt in je discipline de kei zijn, maar dat zegt niks meer. Kun je dat niet overdragen in die nieuwe omgevingen, van ‘smart industry’ en ‘Industrie 4.0’, en naar je studenten en hun leef- en denkwereld, dan ben je snel marginaal aan het worden.”

“De grootste taxicentrale heeft geen taxi’s meer. De grootste hotelier geen kamers. Uber en zo, inderdaad. Heeft de grootste universiteit straks geen enkele eigen professor meer? Dat soort vragen komen op ons af. Een TU van de 21e eeuw moet op Industrie 4.0 haar eigen antwoord in het onderwijs weten te geven. Pas je aan of anders ben je weg.”

HBO wees welkom

De vice-decaan van de RWTH Aachen, prof Sabina Jeschke, hield daar in Delft een betoog over. “Hét verhaal,” onderstreept Kamp. “Het is diep ingrijpend wat gebeurt in die nieuwe Industrie 4.0 ontwikkelingen. Het ‘internet of things’ verbindt zich met andere domeinen in ‘cyber-physical systems’, schetste zij. Wat dat alleen al betekent voor de opleiding van ingenieurs, gaat alles in ons onderwijs aan TU’s veranderen.”

Aken ziet het dus wel, anders dan veel Duitse collega’s. CDIO biedt nog meer ruimte. Ook voor het HBO dat als praktijkgerichte instellingen volop mee kan doen. “De Haagse Hogeschool is al lid van het netwerk. Saxion deed hier mee met de discussies en Fontys liep ook al rond. Ik ben daar blij mee. Juist op het terrein van onderwijs kunnen wij in de universiteiten van hogescholen meer leren dan hier bij ons weleens beseft wordt. Toepassingen vertalen in je aanpak binnen opleidingen raakt ons allemaal.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK