Niet terug naar voor de MUB?
In de nieuwe aflevering van haar serie ‘dagboek’ beschouwingen tijdens haar werk aan de nieuwe inrichting van de UvA governance gaat Lisa Westerveld in op het debat in de Kamer over ‘Versterking Bestuurskracht’ en de worstelingen rond de medezeggensschap, de WUB en de reden waarom de MUB zo veel beter is. “Natuurlijk heb ik ook van bestuurders en politici het voorbeeld gehoord van de begroting die maar niet werd goedgekeurd, omdat de universiteitsraad de besluitvorming vertraagde. Maar niemand heeft me kunnen vertellen op welke universiteit dit gebeurde.”
U leest haar bijdrage hieronder.
‘Zolang jullie niet in staat zijn de boel hier te bezetten, hoeven wij jullie ook niet serieus te nemen’.[1] Deze uitspraak wordt geciteerd in het rapport ‘Macht en Inspraak’. In 66 pagina’s probeert de ASVA studentenunie het antwoord te vinden op de vraag: ‘Wat is de mening van leden van de gemeenschap van de Universiteit van Amsterdam (…) over het functioneren van het huidige medezeggenschapsmodel en welke verbeteringen kunnen worden aangebracht in dit model?’
Er is veel werk verzet om deze vraag te beantwoorden: leden van de medezeggenschap op universitair en facultair niveau zijn ondervraagd, net als besturen van studieverenigingen en ‘gewone’ studenten. Er zijn interviews gehouden over het bestaande medezeggenschapsmodel. De onderzoekers maken ook gebruik van al bestaande informatie, zoals de evaluaties van de MUB.
Minimalisme in Amsterdam
Het rapport gaat in op bekende vraagstukken: werkt het gedeelde of het ongedeelde stelsel van medezeggenschap nu het beste? Hoe komt het dat de opkomst bij verkiezingen zo laag is? En waarom werkt inspraak op de ene faculteit beter dan op de andere? De onderzoekers concluderen dat de informatievoorziening te wensen over laat en de uitwerking van de wet in Amsterdam wel heel minimalistisch gebeurt. Verschillen in interpretatie leiden er soms toe dat ”bestuurders aan hun verplichtingen doorgaans minimaal invulling geven hetgeen de vertegenwoordiging ernstig kan beperken in hun bewegingsvrijheid”.[2]
Uit het rapport blijkt dat slechts een derde van de medezeggenschappers het gevoel heeft dat bestuurders hun serieus nemen. Met als positieve noot “Onder bestuurders is dat percentage aanmerkelijk hoger”.[3] Gelukkig maar. Dit hoogst actueel rapport van de ASVA studentenunie stamt overigens uit 2001.
Een zoektocht
Afgelopen week werd in de Tweede Kamer een debat gevoerd waar een soortgelijke vraag centraal stond. In dit geval waren het politici die zich bezig hielden met de vraag hoe de medezeggenschap verbeterd kan worden. Let wel: uitgaande van het bestaande model. Een model waarin volgens onderwijsminister Bussemaker de taken en verantwoordelijkheden van bestuur en personeel duidelijk zijn vastgelegd.
De minister trapte af met het verhaal dat studenten, onderwijspersoneel, maar ook bestuurders en politici al tientallen jaren aan het zoeken zijn naar een betere manier om inspraak en verantwoordelijkheden vorm te geven. De Maagdenhuisbezetting van 1969 leidde tot meer inspraak voor studenten en docenten. Dertig jaar later leidde een bestuurlijke exercitie ertoe dat bestuurders de macht terugkregen. De 57 voorstellen die de afgelopen week door de Kamerleden werden ingediend (verwerkt in moties en amendementen) zijn de meest recente uiting van deze zoektocht, waarbij opgemerkt mag worden dat de Kamer tot op het bot verdeeld is.
Bij Bussemakers constatering in het Kamerdebat dat men niet terug wil naar de situatie van voor de MUB, zet ik op zijn minst een vraagteken. Ja, natuurlijk heb ik ook van bestuurders en politici het voorbeeld gehoord van de begroting die maar niet werd goedgekeurd, omdat de universiteitsraad de besluitvorming vertraagde. Maar niemand heeft me kunnen vertellen op welke universiteit dit gebeurde.
Wat ging zo mis?
En ja, ik weet dat toenmalig onderwijsminister Ritzen het model ‘niet meer van deze tijd’ noemde. Maar wat ging er nu echt zo mis dat er een radicaal nieuw model nodig was? Concrete voorbeelden zijn meer dan welkom. En belangrijker: volstaat het huidige model, zoals vastgelegd in de WHW, dan wel?
Naar antwoorden op die vragen zijn we op zoek. En alle input en ervaringen zijn welkom! Discussie over verbeteringen in onderwijs en inspraakmodellen moeten we blijven voeren. Maar het is toch te gek dat we in het hoger onderwijs de meest complexe vraagstukken behandelen, maar met elkaar niet in staat zijn om knelpunten uit een rapport van 2001 op te lossen.
Lisa Westerveld is voorzitter van de Commissie Democratisering & Decentralisering aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkt voor de Algemene Onderwijsbond en was van 2007-2009 voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb).
