Big data, big governance
“Big data belooft ook praktische gemakken. Tegelijkertijd creëren we daarmee ‘unelected power’ (Spectre!) bij de tech-bedrijven en het is dan de vraag hoe we daar als samenleving mee om gaan. Wat betekent het als mensen uitsluitend nog op jou reageren – en jij op hen – aan de hand van wat ‘het algoritme’ heeft uitgerekend’? Realiseren we in wat voor wereld we dan terecht komen? Hoe vrij kunnen we dan nog zijn?
De marketing en fun kant van newtech zijn goed georganiseerd en gefinancierd. Een aantal bedrijven met diepe zakken zit klaar om big data, smart cities, smart living en zo meer ons leven binnen te brengen. Morozow zegt daarover: ‘The State has lost control. Tech firms now run western politics’. Op het punt van de maatschappelijke impact blijft het evenwel akelig stil en zelfs het stellen van de vraag of die autonome auto wel zo’n goed idee is, is al bijna onbehoorlijk. En zo worden we met zijn allen de digitale wereld ingezogen. Voordelen zijn er dan, maar ook scherpe kantjes.
Toekomstmuziek?
Dat profiling het gedrag om je heen naar jou toe bepaalt , data based, is al lang aan de gang. Banken doen dit al lang. Denk aan de beveiligingscamera’s op Schiphol die niet alleen beeld opnemen maar ook informatie afleiden uit de manier waarop je praat en beweegt. Sommigen weten inmiddels van te voren, dat ze opgepakt gaan worden. Denk aan een bedrijf in de USA die 70 soorten mensen onderscheidt waarvan één categorie ‘waste’ heet. Denk aan het Chinese sociale krediet .
Willen we hier die kant op? Een voorbeeld. Wetenschappelijk onderzoek geeft aan dat psychopaten vaker zwarte koffie drinken dan niet-psychopaten. Stel u vult een vragenlijst in en die sluit af met nog wat vragen of u iedere dagen ontbijt en hoe u uw koffie drinkt. Waarschijnlijk beseft u niet dat als u daar ‘koffie zwart’ invult in de wereld van big data u, en uw kids, voor de rest van uw leven in een grotere risicoklasse terecht komt en door alles en iedereen als risico behandeld wordt. Dit proces voltrekt zich nu sluipend maar is wel in volle gang.
Geniet van de voordelen
Kortom, geniet van de praktische, individuele voordelen maar bouw wel tegelijkertijd een awareness op ten aanzien van een maatschappelijke impact. Stimuleer en voer dit gesprek. Draag als bedrijven en kennisinstellingen bijvoorbeeld bij aan het ontwikkelen van een maatschappelijke bijsluiter, zoals het Rathenau Instituut al suggereerde. Denk daarbij aan een governance ten aanzien van de vraag welke tech we wel en niet maatschappelijk willen adopteren: big data, big governance.
In welke wereld willen we leven? Een enorme politieke opgave maar dat is wel waar het over gaat met de komst van al die nieuwe tech mogelijkheden.”
Frans van der Reep is lector Digital World bij Hogeschool Inholland
