Slimme industrie op de kaart
Dick Koster is clusterleider en trekker van Smart Industry bij Technologiestichting STW. Smart Industry gaat over toekomstige productiesystemen, waar digitalisering en vernieuwingen in het productieproces slimme producten en diensten oplevert.
Grote gevolgen voor de industrie
“ICT zet hierbij klanten, producenten en toeleveranciers steeds meer en directer met elkaar in verbinding en dat heeft grote nieuwe mogelijkheden voor de Nederlandse industrie, maar ook gevolgen voor mens en maatschappij. Kijk bijvoorbeeld naar de muziekindustrie waar winkelketens zijn verdwenen en recent het sluiten van V&D onder andere vanwege de opkomst van het online winkelen.
Het is een thema dat in onderwijs en onderzoek meer en meer op de agenda staat. In het onderwijs wordt met verschillende masterprogramma’s in het HBO al ingesprongen op de Smart Industry ontwikkelingen en ook in het onderzoek staat het hoog op de agenda. Letterlijk, want de Nationale Wetenschapsagenda heeft Smart Industry nadrukkelijk als verbindend thema aangewezen.
De maatschappelijke impact van Smart Industry en het onderzoek er naar zal vooral in de Nationale Wetenschapsagenda worden opgepakt, verwacht Koster. “Ik zag bij de bijeenkomsten daarover ook mensen uit de creatieve industrie en andere niet-technische sectoren. In de STW-call kan deze invalshoek en het samenspel met de “harde” bètawetenschap ook aan de orde komen, waarbij ICT en big data management verbindende factoren zijn.”
Samenwerking met de humanities
De afgelopen tijd heeft STW met de NWO-gebieden Exacte Wetenschappen en Geesteswetenschappen in samenwerking met het Programmabureau Smart Industry een inventarisatie gemaakt van de wetenschappelijke vragen die rondom dit thema uit de reeds actieve Smart Industry “Field Labs” naar voren komen. “Ik denk dat we nu alle vragen en relevante disciplines en partijen die daar antwoord op kunnen geven wel in beeld hebben,” zegt Koster die meldt dat NWO/STW binnenkort een eerste call gaat uitschrijven van €3,4 miljoen om wetenschappers uit te nodigen om met steun van bedrijven hun voorstellen in te dienen.
“Die call vereist nadrukkelijk dat wetenschappers de samenwerking zoeken met het bedrijfsleven. Bij STW hebben we daar vanwege onze gebruikerscommissies waar bedrijven in participeren al veel ervaring.” Om te bevorderen dat deze partijen elkaar gaan vinden, zijn er de afgelopen maanden al diverse bijeenkomsten geweest en is er op 7 april een specifieke matchmaking bijeenkomst georganiseerd.
Toekomstig onderzoek kan zich richten op het ontwikkelen van nieuwe technologie, maar ook om te kijken naar de maatschappelijke impact en acceptatie daarvan, ziet Koster. Bedrijven zien meer en meer in dat ook de maatschappelijke acceptatie van nieuwe technologie en hieraan verbonden producten een factor van belang is. Vandaar ook dat STW in de bovengenoemde Kennisagenda stelt dat naast het technische domein ook de sociale, economische en gedragswetenschappen relevant zijn.
Wetenschapsagenda als toetssteen
“Bij het onderzoeksprogramma NanoNextNL dat door STW wordt ondersteund hebben we hier veel ervaring mee opgedaan. Bedrijven en wetenschappers begrijpen steeds beter dat dit een belangrijke rol speelt naast de technologische mogelijkheden. Denk aan kernenergie en recent het boren naar schaliegas waarbij de publieke opinie een grote rol speelt. Het sentiment kan negatief zijn, maar ook positief, zoals bij de bereidheid van consumenten om nieuwe technologie voor gebruik van zonne-energie toe te passen.”
Ook bij Smart Industry speelt dit een rol. Koster herinnert aan de discussie over robots en de automatisering van arbeid, zoals die ook door minister Asscher op de agenda werd gezet. Ook in de Nationale Wetenschapsagenda is duidelijk aandacht voor deze maatschappelijke kant van nieuwe technologische ontwikkeling.
Vooralsnog is onzeker of er extra middelen komen voor de uitvoering van die Wetenschapsagenda, maar met het oog op de verkiezingen hoopt Koster dat het belang van onderzoek naar Smart Industry goed op de kaart wordt gezet. “De Wetenschapsagenda is een serieuze toetssteen en Smart Industry is daar uit naar voren gekomen. Wij zullen voor wat betreft Smart Industry met input komen voor een breder manifest omtrent de invulling van de Nationale Wetenschapsagenda. Het is daarna afwachten wat dat uiteindelijk met het overheidsbeleid gaat doen.”
