Bildung moeten studenten zelf doen
“Onlangs hield een aantal jongerenorganisaties op ScienceGuide een pleidooi voor Bildung. Ik onderschrijf de wens, of zelfs noodzaak tot Bildung -of Vorming in het Nederlands- van harte. De studenten wijzen er terecht op Bildung als een brede vorming, als ontwikkeling van een person als geheel. Het is van groot belang dat jonge mensen zich verder ontwikkelen dan alleen de discipline van hun keuze.
Toekomst laat zich slecht voorspellen
Veel van de huidige studenten komen straks op sleutelposities in de maatschappij, in bedrijven en instellingen. De maatschappij, waar zij vorm aan moeten geven, kent in toenemende mate een sterke verwevenheid van allerlei disciplines. Interdisciplinair en multidisciplinair werken is de toekomst. Een brede ontwikkeling is noodzakelijk, mede omdat de carrière van deze jonge mensen nog allerlei onverwachte wendingen zal nemen: de toekomst laat zich slecht voorspellen.
Kortom: Bildung? Ja! Maar in de loop van hun visiestuk vliegen de jongeren uit de bocht. Het gaat over obstakels. Bildung wordt tegen gehouden door gebrek aan persoonlijke feedback, aan persoonlijke uitdaging binnen het onderwijs. Het financieringsmodel dwingt studenten sneller in plaats van beter te studeren, volgens de jongeren. Maatwerk voor Bildung ontbreekt. Hier is nuancering nodig.
Als dat nog niet voldoende is
Bildung doe je door actief te worden: binnen en vooral buiten je studie. Studenten piepen over sneller moeten studeren, maar dat valt wel mee. De meeste universiteiten vragen in het eerste jaar 45 van de 60 te behalen studiepunten. Een studiejaar is 1680 studieuren, met driekwart van de punten is dat 1260 uur. Dames, heren studenten: dat is 32 weken van 40 studie uren. Dan blijven er 20 weken over voor Bildung. Overigens: hoeveel uur zitten er in jullie week? Kan er naast 40 studieuren niet meer aan Vorming gedaan worden? Zo’n 10 uur per week moet toch makkelijk kunnen. Dan hebben we er nog 32*10/40 = 8 weken bij. Dat is samen meer dan een half jaar per jaar. My goodness, als dat nog niet voldoende is.
En hoe zit het na het eerste studiejaar? De minister heeft afspraken gemaakt met de universiteiten. 70% van de studenten dient het Bachelordiploma in 4 jaar te halen. De nominale studieduur daarvoor is 3 jaar. Ook hier wordt dus per jaar maar driekwart als “eis” gehanteerd.
Stop met wijzen naar anderen
Beste studenten, volgens mij zijn het niet zozeer de punten die jullie aandragen, maar zijn hier discipline en ambitie de sleutelwoorden. Met een beetje discipline haal je veel meer uit je week en dus uit je studietijd. Met een goede dosis ambitie krijgt je ontwikkeling pas echt vaart. Stop met wijzen naar anderen, maar kijk in de spiegel en constateer met de OESO, dat de Nederlandse student best een stapje ambitieuzer mag worden.
Maak er dan meteen twee stappen van en je zult zien, dat je Vorming enorm vooruit gaat, dat er binnen het docentencorps volop meegewerkt zal worden, dat universiteiten en andere onderwijsinstellingen van alles mogelijk maken, dat het onderwijs gaat bruisen. Maar zet zelf de eerste stap. Als Bildung door jullie zo belangrijk gevonden wordt, stop dan met zinnen als “Studenten en scholieren moeten worden uitgedaagd en gemotiveerd om leiding te nemen over hun eigen ontwikkeling”. Zolang opleidingen jullie daarvoor moeten uitdagen en motiveren, vinden jullie het niet echt belangrijk, toch? Wat echt belangrijk is, pak je zelf op; dan wacht je niet op anderen, laat staan dat je gemotiveerd moet worden.
Sleutel ligt bij studenten zelf
De afgelopen 10 jaar ben ik als directeur onderwijs van mijn faculteit nauw betrokken geweest bij het wel en wee van 10 opleidingen. Terugkijkend zie ik flinke veranderingen en constateer dat vooral de druk op de docenten/wetenschappers fors is opgevoerd, veel forser dan op de studenten in mijn ogen. Ik wil niet beweren dat het er voor studenten makkelijker op geworden is, maar echt zwaar hebben ze het niet. Onderwijs en onderwijsfaciliteiten zijn in Nederland van hoog niveau. Ik kom meer en meer tot de conclusie dat de sleutel tot beter onderwijs wel eens bij de ambitie van de studenten zou kunnen liggen. Het OESO rapport is een steun in de rug.
Beste studenten en scholieren, de bal ligt op je eigen helft. Mijn oproep aan jullie is: aan de slag. “Je opleiding wordt nooit beter dan je eigen ambitie!”
Professor Rob Mudde is decaan aan de faculteit voor toegepaste wetenschap aan de TU Delft
