Gezamenlijke aanval op uitval
VVD, CDA, PvdA, het ISO, het LAKS en NVS-NVL presenteerden onlangs een tienpuntenplan: vijf actiepunten voor het voortgezet onderwijs en vijf punten voor het hoger onderwijs. Op de middelbare school moeten docenten verplicht opgeleid zijn als ze scholieren helpen bij hun loopbaan oriëntatie-begeleiding (LOB). En in het hoger onderwijs moet er een landelijk kader komen de opzet van de studiekeuzechecks. Voor de lancering waren de onderwijswoordvoerders van VVD, PvdA en het CDA afgereisd naar de Universiteit Utrecht om in de praktijk te zien hoe die matchingstrajecten voor studenten eruit zien.
Aanvalsplan met joint forces
Linde de Nie, voorzitter van het ISO zette uiteen waarom dit plan wordt gelanceerd. “Het is een breed gedragen probleem, uitval in het hoger onderwijs. Studiekeuze blijkt ook niet altijd goed te gaan, zelfs zo erg dat een derde van de studenten toch iets anders gaat doen. Dat is een groot probleem. Wij zien ook dat de sectoren in het VO en HO niet goed samenwerken. Wij vinden dat dit beter moet en daarom hebben we politici en andere partners betrokken om dit probleem aan te grijpen. Daarom hebben we een tienpuntenplan gemaakt ‘de aanval op uitval’, het is een aanvalsplan met joint forces.”
Pieter Duisenberg (VVD) benadrukte waarom dit zo’n groot probleem is. “Je kan studieuitval als een percentage zien, 1 op de 3 studenten die komt er na een tijdje achter dat dit niet de studie is van hun keuze en een groot deel daarvan gaat helemaal niet meer studeren. Dat is een persoonlijk drama, je kunt je voorstellen hoe groot dat drama is als een student dat overkomt aan de andere kant moet je voorstellen hoe gaaf het is dat je een studie hebt gevonden die bij je past.”
Er zijn grote verschillen
De liberale politicus stoort zich eraan dat men in het voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs allemaal voor een andere aanpak kiest. “Er zijn grote verschillen tussen scholen hoe de loopbaanbegeleiding wordt georganiseerd, maar er zijn ook verschillen met universiteiten en hogescholen hoe men studiekeuzecheck aanpakt . Met dit plan kunnen we over de hele linie een aanval op uitval doen. We willen een betere studiekeuze voor alle studenten, we gaan dat langjarig volhouden het is echt een verandertraject en we gaan dit ook goed volgen.”
Mohamed Mohandis (PvdA) vindt dat de normen nog te vrijblijvend zijn over hoe die matching vorm moet worden gegeven. “Als ik kijk naar de landelijke eisen dan zie ik veel vrijblijvendheid hoe dit vorm wordt gegeven. Ik denk dat de Universiteit Utrecht een goed voorbeeld is voor velen die nog een verbeterslag kunnen maken, ik vind zelf dat we in de politiek te weinig praten over uitval.
Wezenlijk voor emancipatie
De PvdA-politicus die nog niet zolang geleden zelf studeerde weet uit eigen ervaring hoe lastig het is om de juiste keuze te maken. “Ik vind zelf dat we in de politiek te weinig praten over uitval. Hoe gaan we er voor zorgen dat studenten ook zicht krijgen op een diploma. Dat heeft te maken met studiesucces en hoe je wordt begeleid in je studiekeuze en hoe je dat vorm geeft. Als MBO’er die naar het HBO ging snakte ik naar goede begeleiding bij het maken van de juiste keuze. Je bent als student zoekende, omdat je niet helemaal kan weten waar je aan begint. Dit goed organiseren is wezenlijk voor emancipatie en studiesucces en alles wat ermee samenhangt.”
Michel Rog(CDA) benadrukte dat hij hier al langer mee bezig is. “We moeten zorgen dat die matching van veel hogere kwaliteit wordt. Dat gebeurt hier op de Universiteit Utrecht al heel goed. Dat is een goed voorbeeld wat we eigenlijk over het land zouden willen verspreiden. We willen ook dat de minister aan de bak gaat en minimale normen vast gaat stellen voor die matching. Wat we met dit convenant doen is aan de voorkant en achterkant beleid toevoegen en dat vind ik het mooie hiervan. Het is niet alleen het matchingsmoment in het hoger onderwijs. Maar we zorgen nu ook dat het op het voortgezet onderwijs goed georganiseerd wordt.”
Zonder er politiek over te bedrijven
Rog die altijd fel tegenstander is geweest van het leenstelsel benadrukte dat een juiste studiekeuze nu nog belangrijker is geworden. “Wij zullen de vinger aan de pols houden zodat die uitval wordt beperkt. Zonder er politiek over te bedrijven, het belang voor studenten nu om niet uit te vallen is groter dan het was, wanneer je nu een verkeerde keuze maakt kost het niet alleen de samenleving extra geld, maar ook de student.”
Tijdens een gesprek met docenten van de UU vroeg Pieter Duisenberg wat de politiek kan doen of vastleggen om die matching te verbeteren. Leoniek Wijngaards universitair hoofddocent aan de UU, waarschuwde de aanwezige politici. “Daar zou ik nog wel voorzichtig mee zijn. Het is niet zo dat wat bij ons werkt ook bij anderen werkt. De kern is wel dat het heel belangrijk is dat studenten goed te zien krijgen wat een studie inhoudt.”
Harnas gedwongen
Wijngaards verwees naar het voorbeeld van een TU om de politici te overtuigen geen verplichte methode van matching op te leggen. “Vanuit VSNU-overleggen weet ik dat er technische universiteiten zijn met een lage uitval. Ik kan me voorstellen dat zij heel erg in een harnas gedwongen worden als zij dat op één bepaalde manier moeten doen. Zij zeggen ook ‘een student die hier voor kiest die weet wel waar hij voor kiest.’ Dat is anders dan bij globale opleidingen zoals in Amsterdam en Utrecht bij psychologie, rechten of de geesteswetenschappen. Daar hoor je nog vaak van de studenten: ‘mijn ouders willen dat ik dit ga studeren.’ Het is daarom belangrijk dat er binnen universiteiten wordt bekeken wat werkt en niet dat er een vast format van bovenaf wordt opgelegd.”
Peter Huwae van de Nederlandse Vereniging van Schooldecanen herkende het beeld dat ouders een hele belangrijke stem hebben in de studiekeuze van hun kind. “We hebben een landelijke enquête afgenomen onder studenten geesteswetenschappen die begonnen waren aan een studie dit jaar. En de belangrijkste factor bij de studiekeuze die de studenten aangeven zijn de ouders, daar kan de matching bijna niet tegenop.”
