Draagvlak vinden voor nanotechnologie
“Een maatschappelijke incubator is een verzamelplaats voor collectieve leerprocessen waarin alle betrokkenen elkaars opvattingen en drijfveren beter leren kennen,” schrijft Rathenau-directeur Melanie Peters in het voorwoord van het rapport dat NanoNextNL inzicht moet bieden in de haalbaarheid en wenselijkheid van het opzetten van zo’n incubator.
Afwachtende houding
Peters constateerde dat nanotechnologie een grote belofte inhoudt, maar dat de weg naar de samenleving lang en moeizaam is. “Zo is er onzekerheid over maatschappelijk draagvlak, over beleid, over regulering en over aansprakelijkheid. Ontwikkelaars, bedrijven, overheden, risicobeoordelaars en maatschappelijke organisaties nemen vanwege die onzekerheid vaak een afwachtende houding aan. Die afwachtende houding zorgt er vervolgens voor dat nuttige innovaties op de plank blijven liggen.”
In het Rathenau-rapport wordt beschreven op welke manier een incubator deze drempelvrees zou kunnen overkomen. Volgens de schrijvers van het rapport is het idee van zo’n incubator namelijk wel degelijk ‘levensvatbaar’. Groot probleem is dat de betrokkenen bij innovaties in nanotechnologie vaak een afwachtende houding aannemen en naar elkaar kijken. In het rapport wordt over ‘waiting games’ gesproken.
Zicht op waiting games
“Een maatschappelijke incubator kan technologie-ontwikkelaars helpen om meer zicht te krijgen op de aard van waiting games, de daarmee samenhangende onzekerheden te reduceren, en de eigen kansen op succes beter in te schatten,” valt te lezen in het rapport.
Doel van de incubator is dat de nanotechnologie en daaruit voortkomende innovaties algemeen worden geaccepteerd als “maatschappelijk geaccepteerd product met maatschappelijke meerwaarde.” Het Rathenau Instituut concludeert dat de stakeholders veel waarde hechten aan een open discussie over die maatschappelijke meerwaarde.
“Een maatschappelijk incubatortraject kan technologieontwikkelaars daarbij helpen om op meer kritische wijze een overtuigende visie te ontwikkelen op het maatschappelijk probleem waar zij met hun product aan willen bijdragen. Dat betekent dat in de interactie met maatschappelijke stakeholders en organisaties een casusgerichte aanpak ook ruimte moet bieden voor meer programmatische discussies.”
Het Rathenau Instituut concludeert tot slot dat het succes van een incubator staat of valt met de investering in financiële middelen en menskracht die er worden in gestoken. Een maatschappelijke incubator vraagt om investeringen in termen van tijd en menskracht. We concludeerden dat analoog aan de coaching en ondersteuning binnen een business incubator ook een maatschappelijke incubator ondersteuning moet kunnen bieden in de vorm van expertise op het gebied van maatschappelijke inbeddingsvraagstukken en interactie met maatschappelijke stakeholders.”
Het rapport van het Rathenau Instituut leest u hier. De maatschappelijke incubator is één van de ‘safe-by-design tools’ van NanoNextNL. Meer informatie daarover vind u in deze infographic
