Sluiting universiteiten in Turkije is een drama
Volgens president Erdogan zijn deze vijftien universiteiten gelieerd aan de islamitische prediker Fetullah Gülen, een gezworen vijand van president Erdogan. Gülen-organisaties worden door Erdogan bestempeld als terroristische organisaties. Erdogan is ervan overtuigd dat Gülen achter de couppoging zit, maar deze ontkent alle betrokkenheid. Gülen vormt de spil van een internationale beweging die sterk gelooft in hoger onderwijs, met name op het vlak van techniek, innovatie en internationalisering. Ook het islamitische geloof en Turks nationalisme spelen een rol op deze universiteiten.
Geen Nederlandse uitwisselingsstudenten
Volgens Anne Lutgerink van EP-Nuffic studeren er momenteel geen Nederlandse studenten aan één van de universiteiten die gedwongen zijn de deuren sluiten. Wel zijn er Nederlandse studenten op een Erasmus Plus-uitwisseling aan een andere Turkse instelling: voor zover bekend zijn dat er op het moment 23, en zijn er 31 Turkse uitwisselingsstudenten in Nederland. Dat aantal is volgens Lutgerink redelijk laag omdat de zomerperiode net is begonnen. “Maar dat zijn lang niet alle studenten: we weten bijvoorbeeld niet hoeveel Nederlandse studenten er een volledig studieprogramma in Turkije volgen, of hoeveel Nederlandse onderzoekers of docenten er momenteel in Turkije zijn. Die gegevens hebben wij lang niet allemaal paraat, omdat niet iedereen bij ons bekend is.”
Vanuit het kantoor van EP-Nuffic in Istanbul worden de ontwikkelingen op de voet gevolgd. Lutgerink merkt dat er door de grote chaos ook veel geruchten de ronde doen. “We zijn meerdere malen benaderd door studenten of bezorgde ouders met de vraag wat ze het beste kunnen doen. We zijn daarom bezig met een FAQ, een artikel met de meest gestelde vragen met betrekking tot de situatie in Turkije, en geven daarin advies. Het belangrijkste advies is dat alle Nederlanders aan Turkse onderwijsinstellingen zich moeten melden bij hun universiteit of bij een ambassade en consulaat, zodat we snel duidelijk hebben hoeveel mensen zich in Turkije bevinden.”
Windesheim geschrokken gereageerd
De sluiting van de instellingen heeft mogelijk grote gevolgen voor uitwisselingsprogramma’s van hogescholen en universiteiten, geeft Erna Balk van de International Office van Hogeschool Windesheim in Zwolle aan. Er is daar geschrokken gereageerd op het nieuws dat vier partnerinstellingen de deuren moeten sluiten: de universiteit van Izmir en de universiteit van Gediz in Izmir, de universiteit van Meliksah in Kayseri en Fatih University in Istanbul. De ontwikkelingen gaan snel, vertelt ze. Zo snel, dat het moeilijk is om goed op de hoogte te blijven. “Wij zijn op de hoogte via het nieuws, maar over de specifieke situatie weten we nog weinig. In totaal werken we samen met meer dan 200 verschillende universiteiten wereldwijd.”
Een drama
Peter Jan Margry is als onderzoeker Etnologie en Folklore verbonden aan het Meertens Instituut, en gaf in 2012 samen met een Amerikaanse collega een cursus over Moderne Religie aan de Süleyman Sah-universiteit in Istanboel, één van de instellingen die nu moet sluiten. Volgens Margry is de Süleyman Sah-universiteit een nieuw type universiteit in Turkije, die veel potentie heeft om Turkije academisch sterker te maken. “De Süleyman Sah-universiteit is pas recentelijk geheel nieuw opgezet met een internationaal profiel. De staf is internationaal, en de wetenschappelijke focus is open. Engels spreken is een vereiste”, vertelt Margry.
Voor die internationale staff zal een sluiting grote gevolgen hebben. Volgens Margry zijn dit soort universiteiten belangrijk voor de wetenschappelijke focus van Turkije, en voor de vooruitgang van het hoger onderwijs. “De vraag is hoe lang de sluiting zal duren: is het tijdelijk en zal het op de lange termijn meevallen, of is het een definitieve sluiting omdat Erdogan het ziet als broeinest van ongewenste activiteiten? Het is hoe dan ook een drama.”
