Kweekvijvers bekwame vrouwen vergroot
Onlangs stelden Pia Dijkstra en Paul van Meenen (D66) Kamervragen aan minister Bussemaker naar aanleiding van het bericht dat zwangere vrouwen onderzoekstijd verliezen tijdens hun aanstelling bij een tijdelijke onderzoeksprogramma. Uit berichtgeving van de Volkskrant zou blijken dat het geld wat universiteiten krijgen van het UWV voor vrouwen die zwanger zijn niet wordt gebruikt om de onderzoekstijd met vier maanden te verlengen. Dit geld zou verdwijnen in de zakken van universiteiten. Ook wilde D66 weten hoe de minister het lage percentage vrouwelijke hoogleraren gaat verhogen.
Geen belemmeringen
De minister laat weten dat de regeling van het UWV niet bedoeld is om onderzoekstijd te compenseren. “De maatregel is primair niet bedoeld om tijdelijke contracten te verlengen. De vergoeding die de werkgever ontvangt is primair bedoeld om het loon van de werknemer te compenseren, die wegens zwangerschap of bevalling verlof geniet. De werkgever is zo in staat vervanging te regelen en daarmee draagt de regeling er in zijn algemeenheid aan bij, dat werkgevers geen belemmeringen hebben om vrouwelijke medewerkers aan te nemen.”
De minister erkent dat het wel zo is dat de onderzoeksbeurzen vaak persoonsgebonden zijn en daarom er geen tijdelijke vervanging geregeld kan worden. “Bij de onderzoekers zal vervanging lang niet altijd mogelijk zijn. Universiteiten hebben mij geïnformeerd dat ze zich er zoveel mogelijk voor inzetten dat de UWV-vergoeding gebruikt wordt om vrouwelijke onderzoekers in staat te stellen hun onderzoek zonder vertraging af te ronden. Natuurlijk kunnen ze het geld naast vervanging ook inzetten voor de extra tijd die de onderzoekers vragen.”
Problematiek is urgent
Toch is de minister zich bewust van de situatie waarin vrouwelijke onderzoekers zich begeven op de universiteit. “Ik vind de problematiek voor vrouwelijke onderzoekers urgent en zal de universiteiten vragen hoe zij concreet vorm geven aan mogelijke oplossingen. Ik vind het belangrijk dat zij er alles aan doen om excellente onderzoekers vast te houden en gelijke kansen te bieden met perspectief op een passende oplossing om het tijdelijk gefinancierde onderzoek af te ronden.”
Maar zoals al eerder aangegeven door Bussemaker gaat het hier om een hardnekkig probleem. Op de vraag hoe het komt dat het percentage vrouwelijke hoogleraren in Nederland zo laag is heeft de minister een aantal verklaringen. “Bij elke tussenstap tussen de promotie en het hoogleraarschap kunnen er barrières zijn voor de doorstroming van vrouwen. Onderzoek naar de doorstroom van vrouwen in de wetenschap laat zien dat een groot aantal factoren hierbij een rol speelt. Een belangrijke oorzaak is bijvoorbeeld de unconscious bias bij zowel mannen als vrouwen, waarbij mannen onterecht meer geschikt worden geacht voor hogere wetenschappelijke functies.”
Taalgebruik bij vacatureteksten
Daarom wordt er nu actief aan gewerkt om inzicht te krijgen in deze barrières. “Andere oorzaken zitten bijvoorbeeld in het taalgebruik bij vacatureteksten en de criteria waarop onderzoekers bij de aanvraag van een beurs worden beoordeeld. Alle betrokken partijen, waaronder de VSNU en individuele universiteiten, werken er actief aan meer zicht te krijgen op de oorzaken die per universiteit een rol spelen en de maatregelen die succes hebben.”
Daarom gaat de minister ook in overleg met universiteiten en zijn er streefcijfers opgesteld. “In de afgelopen maanden hebben de universiteiten, middels streefcijfers, aan mij voorgelegd welke ambities zij hebben en hoe ze die denken te bereiken met extra maatregelen om deze ‘sterk lekkende pijplijn’ versneld te dichten. Recent heb ik in een gesprek met alle rectores magnifici van de universiteiten afspraken gemaakt over een goede monitoring van de ontwikkelingen.”
Daarnaast kunnen er ook concrete acties worden ondernomen volgens de bewindsvrouw. “Ook stimuleer ik universiteiten om van elkaars good practices te leren. Denk hierbij aan het aanstellen van chief diversity officers, die een juiste verhouding tussen mannen en vrouwen in de gaten houden. Deze maatregelen dragen eraan bij dat kweekvijvers van bekwame vrouwen substantieel worden vergroot, waar alle universiteiten uit kunnen putten.”
