Onderwijs echt bekostigen op waarde

Nieuws | de redactie
7 september 2016 | “Bij waarde gedreven onderwijs - value based education - vindt bekostiging plaats op gerealiseerde uitkomsten, oftewel effecten.“ Henriëtte Maassen van den Brink hield bij de jaaropening van de Hanzehogeschool een pleidooi voor een andere bekostiging van hoger onderwijs.

De voorzitter van de Onderwijsraad benadrukte in Groningen dat zij op persoonlijke titel sprak, maar dat er in 2017 wel een advies verwacht mag worden omtrent prestatiebekostiging. Maassen van den Brink stelde dat het probleem met onderwijsbekostiging is, dat niet datgene bekostigd wordt wat belangrijk wordt geacht. “Iedereen vindt onderwijs van grote waarde, maar we belonen of bekostigen niet de waarde van het onderwijs.”

Het mag vooral niet over geld gaan

De waarde van het onderwijs is groot. “Het effect van onderwijs op gezondheid, burgerschap, sociale zekerheid en criminaliteit. Op al deze terreinen leidt onderwijs naar verwachting tot lagere maatschappelijke kosten.” Maassen van den Brink stelt dan ook dat het hoger beroepsonderwijs naar die waarde beloond moet worden.

In plaats daarvan gaat het in discussies over onderwijs en geld te vaak over negatieve zaken als ‘perverse prikkels’, zelfverrijking en mismanagement, ziet Maassen van den Brink. “Wij lijken er in  geslaagd te zijn om geld uit de relatie tussen arts en patiënt en tussen docent en student te halen. Het mag vooral niet over geld gaan. En intussen gaat het altijd in bedekte termen over geld.”

De Onderwijsraad houdt al langer een pleidooi voor het inzichtelijk maken van de ‘brede kwaliteit’ van onderwijs, maar in Groningen ging Maassen van den Brink nog een stapje verder. “Ik ben zelf van mening dat die brede kwaliteit (de brede baten van onderwijs) beloond moet worden op de waarde die zij realiseert voor individu en samenleving. En wat mij betreft is die samenleving in dit geval de bijdrage van het onderwijs van de Hanzehogeschool aan deelconomie, arbeidsmarkt en regionale samenleving.”

Minister met een zwak voor cultuur en jury’s

Die koppeling van bekostiging aan kwaliteit is niet nieuw, schetste Maassen van den Brink die zelf begin 2000 deel uitmaken van de OCW-commissie-Zorgdrager dat dit advies al uitbracht. “De toenmalige minister met een zwak voor cultuur en gerenommeerde jury’s zwakte het voorstel af tot een wedstrijdje met een jury waar je uit eigen initiatief aan mee kon doen om een prijs te verdienen.”

En zo blijft het een lastig punt om bekostiging echt gekoppeld te krijgen aan kwaliteit, stelt de Onderwijsraad-voorzitter. “Uniformiteit lijkt de norm en niet diversiteit, welk bekostigingsmodel ook de revue passeert, het blijft gelijke monniken gelijke kappen in de financiering van het onderwijs. Dit zit voornamelijk in de manier waarop de overheid haar rol opvat en stuurt op kwaliteit. De Overheid kan blijkbaar moeilijk omgaan met diversiteit, het principe dat wordt gehanteerd blijft: gelijke regels voor iedereen. “

Omgaan met diversiteit is in deze tijd van big data en learning analytics  nu juist steeds beter mogelijk, volgens Maassen van den Brink. Toch waagde zij zich niet aan een pasklaar antwoord hoe die kwaliteit dan meetbaar te maken is. Voorbeelden gaf zij wel. “De Centers of Expertise, van de Hanze bijvoorbeeld Healthy Aging en Energy. Daar worden indrukwekkende resultaten behaald, elke geïnvesteerde euro in de Innovatiewerkplaatsen levert op dit moment  4 euro op. Een resultaat dat goed op waarde te schatten is.” 

Maassen van den Brink stelde dan ook dat waardegedreven onderwijs een paradigmashift teweeg zou kunnen brengen in het denken over de bekostiging van het onderwijs. “Het verlegt de discussie over de uitgaven aan onderwijs naar een discussie over de waarde van het onderwijs. Het stelt eerst de doelen en stelt dan de vraag welke kosten we daarvoor moeten maken. Welke waarde willen we creëren? Als we dat hebben bepaald is de volgende vraag: hoeveel moeten we in onderwijs investeren om deze waarde te realiseren?”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK