Het juiste antwoord op een leven lang leren

Nieuws | de redactie
12 december 2016 | De Nationale Denktank onderzocht het leren van de toekomst en kwam tot een tiental aanbevelingen. Deelnemer Vivian Hemmelder licht hun voorstel 'WIJS onderWIJS' toe: het verleggen van de aandacht van het aanleren naar het valideren van competenties.

Simone is sinds maart werkloos. Meer dan dertig jaar lang werkte ze als laborante in het ziekenhuis. Ze was expert in diverse bloedtesten, maar nu is haar baan overgenomen door een robot, die het net iets preciezer en goedkoper kan. Hoewel Simone de afgelopen dertig jaar groeide in haar werk, staat op haar cv nog steeds een diploma van de MTS. Alles wat ze daarna heeft geleerd is voor werkgevers praktisch onzichtbaar. En dus nemen ze haar niet aan. Simone zit klem, en met haar vele Nederlanders.

Globalisering en digitalisering zijn de boosdoeners, die van de rustige wateren van de Nederlandse arbeidsmarkt een golfbad maken. Nieuwe sectoren ontstaan, veranderen of verdwijnen in periodes van slechts enkele jaren. Zo zorgen apps als Airbnb en Uber voor een heel nieuw soort zzp’er, brengt automatisering tienduizenden ontslagen in de bancaire sector, en leidt globalisering voor pijnlijke fusies, zoals bij TATA Steel.

Deze trends hebben grote gevolgen voor het werkende leven. De SER voorspelt dat de huidige scholieren vóór hun veertigste, tien tot veertien verschillende banen zullen hebben. Om te zorgen dat iedereen – jong tot oud,  bouwvakker tot CEO- het hoofd boven water kan houden, moeten we blijven doorleren.

Momenteel is dat voor veel Nederlanders geen optie. Meer dan een kwart van de Nederlanders heeft geen geld om zich te kunnen bijscholen en daarnaast hebben veel van hen helemaal geen zin of tijd om terug naar school te gaan. Uit een recent CPB-onderzoek blijkt dat ruim tachtig procent van de beroepsbevolking niet doorleert. Vooral middelbaar-opgeleiden leren niet bij, terwijl juist hun banen het eerst door robots zullen worden overgenomen.

Bewijzen in plaats van onderwijzen

Om het beroepsonderwijs ook bij volwassenen te laten passen, moet het anders. Het moet flexibeler, sneller en vrijblijvender. Al jaren wordt er geschreven en gesproken over hoe het ‘Leven Lang Leren’ eruit moet zien. Neem bijvoorbeeld Ad de Graaf’s inspirerende essay waarin hij hogescholen oproept om flexibeler onderwijs te ontwikkelen. Helaas is er ondanks de vele adviezen maar weinig verbeterd, het onderwijs is een log systeem en verandert traag. De Nationale DenkTank vindt dat het roer 180 graden om moet. We moeten ons niet langer richten op het onderwijzen, maar op het bewijzen van kennis.

Tegenwoordig kan elke vraag door Google beantwoord worden en leert Youtube mensen solderen en programmeren. Allemaal gratis. Daarnaast leren we op het werk en in het privéleven constant bij. Het vergaren van kennis is niet langer het probleem, kennis is overal en kost weinig. Het probleem is dat mensen hun vergaarde kennis momenteel niet zichtbaar kunnen maken. Hierdoor vallen werkgevers terug op hun eigen netwerk en vinden bepaalde groepen geen baan. Als sollicitanten hun beroepskennis en -vaardigheden zichtbaar kunnen maken in nationale examens, maakt het niet wat hun achtergrond is of via welke weg ze de vaardigheden geleerd hebben. Validering van bestaande kennis emancipeert de arbeidsmarkt.

Flexibiliseer het onderwijs!

Naast het zichtbaar maken van vergaarde kennis zorgt een focus op bewijzen voor flexibiliteit. De ontwikkeling en realisatie van een opleiding duurt momenteel gemiddeld zes jaar. Het Nederlandse onderwijssysteem leidt dus consequent op voor een wereld waarin een website als Airbnb nog niet bestond! De reden hiervoor is dat de inhoud en het niveau van Nederlandse opleidingen sterk gereguleerd worden. Dit is goed voor het jongerenonderwijs, omdat het ervoor zorgt dat iedereen een stevige basis  krijgt, maar problematisch voor de werkende Nederlander. Hoe kunnen we arbeidskrachten scholen voor de toekomst, als het onderwijs nog zo ver in het verleden ligt?

Waar het zes jaar duurt om een opleiding te ontwikkelen, duurt het maximaal zes maanden om een examen te creëren. In combinatie met actuele kennis uit online cursussen of geleerd op het werk, geven snel-ontwikkelbare en flexibele examens dus wél de flexibiliteit die werkend Nederland nodig heeft.  

De investering in nationale beroepsexamens is klein maar het resultaat is groot. Een focus op bewijzen in plaats van onderwijzen maakt Nederland geëmancipeerd en wendbaar, en dat is precies wat we nodig hebben in het golfbad van de toekomst. Politici, onderwijsinstellingen en ambtenaren, stop met het omgooien van het onderwijs en verleg je blik. Kennis is er in overvloed, en iedereen vergaart die op zijn eigen manier. Wat de overheid en het beroepsonderwijs moeten bieden, is een kans om die kennis zichtbaar te maken. Validering is hét juiste antwoord op Leven Lang Leren!

Vivian Hemmelder studeerde af in Neuroscience aan de universiteit van Harvard en is deelnemer aan de Nationale DenkTank 2016. Zie ook dit filmpje voor een uitleg van hun complete visie op Leven Lang Leren.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK