Slavistiek in België in het gedrang
De Faculteit Letteren van de KU Leuven heeft besloten vanaf volgend jaar de opleiding Slavistiek en Oost-Europakunde niet meer aan te bieden als geheel, maar de aparte onderdelen taal, geschiedenis en cultuur elders onder te brengen. De faculteit spreekt over ‘modernisering’ van het curriculum maar de faculteit is ook bezig met een financieel herstelplan om met de bezetting van de studierichting om te gaan.
De positie van de Slavistiek in Leuven was al langer precair maar dit besluit kwam voor de Nederlandse collega’s toch onverwacht: “Het is geen donderslag bij heldere hemel maar toch wel echt een verrassing.” aldus hoogleraar Letterkunde Ellen Rutten van de Universiteit van Amsterdam. De opleiding aan de UvA is nu de laatste opleiding Slavistiek met Oost-Europa brede expertise in het gehele Nederlandse taalgebied.
Verlies van clustering
Rik Torfs, rector van de KU Leuven, laat aan ScienceGuide weten dat hij de berichtgeving rond het onderwerp niet helemaal juist vindt. “Het gaat hier niet om de Slavische talen maar om Slavistiek in zijn algemeen. Wij moderniseren de opleiding en geven de studenten, net als bij de opleiding Duits de kans om zelf combinaties te maken.” In deze vorm zijn minder verplichtingen, maar kan de student nog steeds een vakkenpakket samenstellen dat taal, cultuur en geschiedenis combineert.
Dat studenten nu de vrijheid hebben om hun eigen pakket samen te stellen is volgens Rutten geen verbetering. “In ons vakgebied zien we juist de clustering van taal, cultuur en geschiedenis als een grote meerwaarde.” De KU Leuven had vorig jaar 12 eerstejaars studenten Slavistiek, in Amsterdam waren dit er in hetzelfde jaar 17. Dat dit kleine aantallen zijn ontkent Rutten niet maar stelt dat het rendementsdenken in deze kwestie geen bruikbare antwoorden oplevert.
Volgens Rutten zijn het juist de studenten van deze gecombineerde opleidingen die hele goede arbeidsperspectieven hebben. “Je ziet dat studenten die deze opleiding hebben voltooid binnen een mum van tijd een baan hebben, bijvoorbeeld bij een ambassade of bij de Europese Unie. Het opwerpen van dit diaspora is niet goed voor de opleiding en ook niet voor de baankansen van de studenten.”
Nederlands taalgebied
In de jaren negentig leidde de plannen rond de kleine taal- en cultuurstudies tot zodanige ophef dat er in Nederland afspraken gemaakt werden over het voortbestaan ervan. De zogenaamde Kleine Letteren Gelden die toegekend werden aan de universiteiten, werden in de jaren ‘0 uiteindelijk toegevoegd aan de lumpsum financiering van die universiteiten. Inmiddels is op een aantal universiteiten het aantal kleine talenstudies flink gereduceerd, maar worden deze middelen echter nog steeds toegekend.
Er bestaan afspraken over het behoud van de kleine talen in het Nederlands taalgebied maar of er op dit overkoepelende niveau ook overleg is geweest over de beslissing blijft onduidelijk. “Wij hebben dit in ieder geval niet besproken met de VSNU.” Weet Torfs te melden, “Wij zien het ook niet als het afschaffen of doen verdwijnen van expertise, we organiseren het gewoon anders.”
De discussie over het behoud van de kleine taal- en cultuurstudies aan de UvA mondde uiteindelijk uit in de bezetting van het Bungehuis en later het Maagdenhuis. Torfs was vocaal medestander van de actievoerders en benadrukte destijds in een interview het belang van het behoud van deze specifieke kennis: “Zelf ken ik geen Sanskriet, geen Hebreeuws. Maar ik zou het een ernstige aderlating voor de samenleving vinden als er niemand overbleef die het nog kende. We moeten mensen betalen om ons geheugen te zijn, om als toetssteen te fungeren voor de lichte waanzin die we, opgesloten in onze eigen gedachtewereld, na een tijdje vanzelfsprekend vinden.”
